EDUKACJA RZECZPOSPOLITEJ OD XVI DO XVIII WIEKU

Józef Rogaliński

Ur. 20.11.1728 Jurkowo
Zm. 06.11.1802 Wschowa

Dane rodziców

Antoni Łodzia Rogaliński

Helena Molska

Wychowanie i wykształcenie

Uczył się w kolegiach jezuickich, prawdopodobnie w Poznaniu lub Kaliszu. Dnia 15 sierpnia 1746 roku wstąpił do zakonu jezuitów. Studiował filozofię w Jarosławiu (1748-1751). W latach 1751-1754 był nauczycielem: gramatyki w Brześciu Litewskim (1751/1752) i Toruniu (1752/1753) oraz poetyki w Kaliszu (1753/1754). W 1754 roku wyjechał na studia teologiczne do Collegium Romanum.

Etapy kariery dot. edukacji

W kolegium jezuickim w Poznaniu był nauczycielem, założycielem obserwatorium astronomicznego i muzeum fizyczno-matematycznego oraz opiekunem nad biblioteką i drukarnią. Po kasacji zakonu jezuitów w 1773 roku został organiztorem i rektorem Akademii Wielkopolskiej.

W Wielkopolsce był także wizytatorem szkół (m.in. w Poznaniu, Kaliszu, Wschowie, Trzemesznie).

Był nie tylko najsłynniejszym przedstawicielem poznańskiej nauki i edukacji XVIII stulecia oraz najbardziej poważanym duchownym Wielkopolski. Zyskał też rangę niekwestionowanego autorytetu swoich czasów. Powierzano mu najważniejsze misje administracyjne w regionie, a za całokształt swej działalności król Stanisław August Poniatowski nadał mu medal "Merentibus". 

Jednym z najwymowniejszych świadectw tej wyjątkowej pozycji był zaszczyt wygłoszenia kazania z okazji wyboru plenipotenta miast wolnych prowincji wielkopolskiej nad Sejm Wielki, w pamiętnym roku 1791. Mądrość patriotycznego dyskursu kaznodziei na temat obywatelskiego aktu wyborczego jest ponadczasowa. W dobie Konstytucji 3 maja wyborcy zgromadzeni w Poznaniu dokonali najlepszej elekcji, wysyłając na sejm Józefa Wybickiego.

Fakty z życia osobistego

Wzorem dla innych Rogaliński pozostawał do końca swoich dni. Także – a może przede wszystkim – zajmując się losem maluczkich. W testamencie przekazał swój znaczny majątek biednym.

Żył w XVIII-XIX wieku.


Bibliografia

Podmiotowa

  1. Archiwum Prowincji Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego, Kraków, rkp. 38, Józef Rogaliński, Zapiski treści ascetycznej....

Przedmiotowa

  1. F. Chłapowski, Józef Rogaliński. Uczony Poznański czasów Oświecenia, Poznań, 2007.

I RP edu

O projekcie

Projekt „Społeczne i kulturowe uwarunkowania edukacji w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku” (nr rejestracyjny 2bH 15 0122 83), realizowany przez Polskie Towarzystwo Historyczne w ramach programu „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2016–2019, ma na celu ukazanie idei edukacyjnych i programów kształcenia oraz instytucji związanych z edukacją w kontekście przemian społecznych i kulturowych dokonujących się w Europie i Rzeczypospolitej doby nowożytnej.

© 2024 Polskie Towarzystwo Historyczne. Wykonanie ecomme.pl