EDUKACJA RZECZPOSPOLITEJ OD XVI DO XVIII WIEKU

Aleksander Potocki

Ur. 03.06.1776 Wilanów
Zm. 1845 Warszawa

Dane rodziców

Stanisław Kostka Potocki (1755-1821)

Aleksandra Lubomirska (1760-1831)

Wychowanie i wykształcenie

Rodzice zapewnili mu staranne wykształcenie domowe. Uczył się architektury pod kierunkiem znanego budowniczego Zygmunta Vogla oraz geometrii i taktyki wojennej u Józefa Jakubowskiego.

W latach 1792-1794 udał się wraz z ojcem i krewnymi na emigrację do Saksonii. Jego nauczycielem był wówczas ojciec oraz Scipion Piattoli. Jego edukację dopełniła zagraniczna podróż edukacyjna w latach 1795-1796 do Niemiec i Italii. W początkach XIX wieku bawił również w Anglii.

O kształcie jego edukacji dają pewne wyobrażenie zachowane zeszyty zapełnione jego notatkami z okresu nauk w końcu XVIII wieku. Aleksander uczył się kaligrafii oraz języka niemieckiego. Wprawki kaligraficzne miały za cel głównie ćwiczenie umiejętności pisania w języku niemieckim. Dużą część jego notatnika zajmują zapisy w tym języku dotyczące m.in. historii, począwszy od czasów starożytnych. Oprócz tego można tam znaleźć aforyzmy z językach polskim i niemieckim. Znajdują się tam również ćwiczenia z gramatyki języka niemieckiego. Wydzieloną część zeszyty stanowią notatki z zakresu geografii sporządzone w języku francuskim: „Cahier d’Ecriture de Mr Alexandre Potocki”. Poszczególne rozdziały poświęcono geografom oraz imperiom starożytności (Grecja, Rzym, Asyria, Media, Persja, Egipt), geografii morskiej oraz różnym częściom świata (np. Ziemi Świętej, wyspom Afryki, Azji Mniejszej, Azji Południowej). Niektórym tematom poświęcano cyklicznie więcej uwagi. Staranne pismo świadczy o jego pilności jako ucznia. Sprawnie posługiwał się językami niemieckim i francuskim, a jego edukacja w tym względzie przyniosła wymierne rezultaty i pozwoliła nabyć kompetencji językowych niezbędnych w ówczesnym obiegu kulturowym. Zachowała się również korespondencja matki skierowana do Aleksandra z jej zaleceniami wychowawczymi w języku francuskim. Jego spuścizna z okresu szkolnego i młodzieńczego jest zresztą bardzo obszerna. Zachowały się bowiem również jego notatki zeszytowe z literatury, botaniki i logiki oraz wypisy biblijne i notatki zoologiczno-weterynaryjne sporządzone na przełomie XVIII i XIX woku.

Etapy kariery dot. edukacji

 

Fakty z życia osobistego

Żył w XVIII-XIX wieku.


Bibliografia

Podmiotowa

  1. Archiwum Główne Akt Dawnych, Warszawa, Archiwum Publiczne Potockich, rkps 367, Aleksander Potocki, notatki.
  2. Archiwum Główne Akt Dawnych, Warszawa, Archiwum Publiczne Potockich, rkps 282, Aleksander Potocki, notatki.
  3. Archiwum Główne Akt Dawnych, Warszawa, Archiwum Publiczne Potockich, rkps 272, t. 1, Aleksandra Potocka, listy.

Przedmiotowa

  1. B. Smoleńska, Potocki Aleksander, Polski Słownik Biograficzny, t. 27, Wrocław, 1983.

I RP edu

O projekcie

Projekt „Społeczne i kulturowe uwarunkowania edukacji w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku” (nr rejestracyjny 2bH 15 0122 83), realizowany przez Polskie Towarzystwo Historyczne w ramach programu „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2016–2019, ma na celu ukazanie idei edukacyjnych i programów kształcenia oraz instytucji związanych z edukacją w kontekście przemian społecznych i kulturowych dokonujących się w Europie i Rzeczypospolitej doby nowożytnej.

© 2024 Polskie Towarzystwo Historyczne. Wykonanie ecomme.pl