EDUKACJA RZECZPOSPOLITEJ OD XVI DO XVIII WIEKU

Zygmunt III Waza

Ur. 20.06.1566 Gripsholm
Zm. 30.04.1632 Warszawa

Dane rodziców

Jan III Waza (1537-1592)

Katarzyna Jagiellonka (1526-1583)

Wychowanie i wykształcenie

Przebywając w Szwecji, odebrał gruntowne wykształcenie dworskie. Miał nauczycieli luterańskich, jednak pozostał przy wyznaniu katolickim. Jako potencjalnemu następcy tronu polskiego przydano mu również katolickich wychowawców, w tym przybywających z Rzeczpospolitej jezuitów. Jego nauczycielami byli m.in. Krzysztof Warszewicki, Antonio Possevino, Benedykt Herbest i Szymon Nikolski. Zygmunt uczył się historii i prawa, a także przedmiotów ścisłych, głównie matematyki. Uczestniczył w lekcjach architektury i otrzymał zapewne jakieś wychowanie muzyczne, o czym świadczą jego późniejsze zamiłowania w tej dziedzinie. Miał się również zaznajamiać z tajnikami alchemii. Znał dobrze kilka języków: rodzimy szwedzki, a także łacinę, niemiecki, polski i włoski.

Etapy kariery dot. edukacji

Król Zygmunt III Waza był autorem instrukcji wychowawczej dla swego syna Władysława wyruszającego w podróż zagraniczną. Instrukcja powstała w maju 1624 roku, zatem tuż przed wyjazdem królewicza. Tekst obejmował wskazówki zarówno dla guwerneraAlbrychta Stanisława Radziwiłła, samego Władysława, jak i jego sług. Król zalecał członkom orszaku posłuszeństwo królewiczowi i jego nauczycielowi oraz innym dygnitarzom państwowym. Podczas ceremonialnych wizyt na dworach: u arcyksięcia Karola w Nysie, cesarskim w Pradze lub Wiedniu, gubernatora Niderlandów hiszpańskich, infantki hiszpańskiej w Brukseli oraz książąt włoskich miano zachować dobre obyczaje i godnie reprezentować króla i Rzeczpospolitą. Król nakazywał również wybór najkrótszej trasy do miejsc docelowych oraz zaniechanie podróży do Francji, Hiszpanii, Holandii i Anglii. Królewicz, jako przyszły monarcha, podczas audiencji i pobytów na dworach miał się godnie zaprezentować, z zachowaniem wszelkich wymogów etykiety, oraz podtrzymywać dobre i życzliwe stosunki z sojusznikami. Na bieżąco miano też informować króla polskiego o przebiegu podróży, a w szczególności postępowania królewicza i jego wizyt na europejskich dworach.

Fakty z życia osobistego

Żył w XVI-XVII wieku.


Bibliografia

Podmiotowa

  1. Archiwum Główne Akt Dawnych, Warszawa, Archiwum Radziwiłłów, dz. II, sygn. 899, Zygmunt III Waza.
  2. Zygmunt III Waza, Instrukcja króla Zygmunta III dla Albrychta Stanisława Radziwiłła, kanclerza litewskiego, dana w Warszawie w maju 1624 r., [w:] Podróż królewicza Władysława Wazy do krajów Europy Zachodniej w latach 1624-1625, oprac. A. Przyboś, Kraków, 1977.

Przedmiotowa

  1. H. Wisner, Zygmunt III Waza, Wrocław, 2006.

I RP edu

O projekcie

Projekt „Społeczne i kulturowe uwarunkowania edukacji w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku” (nr rejestracyjny 2bH 15 0122 83), realizowany przez Polskie Towarzystwo Historyczne w ramach programu „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2016–2019, ma na celu ukazanie idei edukacyjnych i programów kształcenia oraz instytucji związanych z edukacją w kontekście przemian społecznych i kulturowych dokonujących się w Europie i Rzeczypospolitej doby nowożytnej.

© 2024 Polskie Towarzystwo Historyczne. Wykonanie ecomme.pl