EDUKACJA RZECZPOSPOLITEJ OD XVI DO XVIII WIEKU

Jan Turnowski młodszy

Ur. 1567 Wieruszewo
Zm. 1629 Wieruszewo

Dane rodziców

Brak danych.

Wychowanie i wykształcenie

Pierwsze nauki pobierał w rodzinnym Wieruszowie, by następnie w wieku niespełna 13 lat odbyć podróż zagraniczną w orszaku Andrzeja Ossolińskiego do Genewy (1679).

Etapy kariery dot. edukacji

Po powrocie zapisał się do szkoły Jednoty Braci Czeskich w Głogowie, która za czasów rektora Dawida Knoblocha cieszyła się dużą popularnością. Po odbyciu nauki w tej szkole zapisał się do gimnazjum wrocławskiego. Był finansowo wspierany przez stryja Szymona, co umożliwiło mu dalszą edukację zagranicą. W latach 1588-1592 studiował w Zurychu, Genewie oraz Bazylei. To właśnie tam nawiązał liczne kontakty z uczonymi i kręgami duchowieństwa.

Po powrocie do kraju był kaznodzieją, jednak nadal udzielał się naukowo. Prawdopodobnie wraz z Danielem Mikołajewskim pracował nad wydaniem tzw. Biblii Gdańskiej, która ostatecznie została opublikowana  w 1632 roku. Natomiast w 1606 roku brał udział w wydaniu Nowego Testamentu: "Summa historiej Nowego testamentu". Udział w tym przedsięwzięciu spowodował nadanie mu doktoratu teologii przez uniwersytet w Marburgu. Następnie pojawił się w Toruniu, gdzie poza pracą duchownego objął funkcję profesora w Gimnazjum Akademickim. Jego praca w tej instytucji przypadła na okres rektorstwa Konrada Grasera.

Turnowski dał się poznać jako utalentowany pisarz polemicznych tekstów różnowierczych. Kształcił także protestancką młodzież szlachecką. Nauczał m.in. przedstawicieli rodów Rybińskich, Leszczyńskich i Bojanowskich. Kształcił także znanego filozofa i przyrodnika Jana Jonstona.

W 1608 roku przygotował, a wydał dwa lata później traktat "Scientiae methaphysicae compendiosum systemata publicis in Gymnasio Danstinscano praelectionibus adornatum". Jego najbardziej płodny okres przypadł na lata 1608-1612. W tym okresie wydał wiele tekstów polemicznych z uczonymi jezuickimi. Najbardziej znanym z tego okresu dziełem są "Nowiny z Poznania o gwałtownym zburzeniu zborów ewangelickich, przy tym y zniesienie potwarzy w Toruniu".

Fakty z życia osobistego

Żył w XVI-XVII wieku.


Bibliografia

Przedmiotowa

  1. S. Tync, Dzieje Gimnazjum Toruńksiego, t. 2, Toruń, 1949.
  2. T. Kruszewska, Antyjezuicka twórczość Jana Turnowskiego w latach 1614- 1616, Studia Staropolskie, 5, 1957.
  3. T. Kruszewska, O związkach Jana Turnowskiego z Wrocławiem, Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka, 112, 1967.
  4. T. Wotschke, Johann Turnowski. Ein Senior der bömischen Bruder, Vergangenheit, 1, 1911.
  5. S. Salmonowicz, Jan Turnowski młodszy (ok. 1567-1629), Wybitni ludzie dawnego Torunia, M. Biskup, Warszawa, 1982.

I RP edu

O projekcie

Projekt „Społeczne i kulturowe uwarunkowania edukacji w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku” (nr rejestracyjny 2bH 15 0122 83), realizowany przez Polskie Towarzystwo Historyczne w ramach programu „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2016–2019, ma na celu ukazanie idei edukacyjnych i programów kształcenia oraz instytucji związanych z edukacją w kontekście przemian społecznych i kulturowych dokonujących się w Europie i Rzeczypospolitej doby nowożytnej.

© 2024 Polskie Towarzystwo Historyczne. Wykonanie ecomme.pl