EDUKACJA RZECZPOSPOLITEJ OD XVI DO XVIII WIEKU

Jan Sartorius

Ur. 1656 Eperies
Zm. 1729 Gdańsk

Dane rodziców

 Jan Sartorius  

Anna Wagner

 

 

 

Wychowanie i wykształcenie

Pobierał nauki w gimnazjum w Eperies (Preszów). 

Etapy kariery dot. edukacji

Od 1673 roku studiował na uniwersytetach niemieckich. Swą edukację rozpoczął od pobytu w Witemberdze, przebywał także w Lipsku i Tybindze. Powrócił jednak do Witembergii i tam też w 1678 roku zdobył stopień magistra. Specjalizował się w teologii luterańskiej oraz filologii klasycznej. Na tamtejszych uniwersytetach zajmował się także filozofią, która do końca jego życia była jego pasją.

Od 1682 roku, dzięki inicjatywie Piotra Hoffmanna, był związany z toruńskim Gimnazjum Akademickim. Tutaj także rozwinął działalność dydaktyczną, literacką oraz naukową. Do 1699 roku nauczał poetyki, wymowy, etyki oraz logiki.

Od 1699 roku był związany z gimnazjum w Elblągu, objął tam nawet funkcję rektora, którą sprawował do 1704 roku. W okresie elbląskim poza rozwojem naukowym prowadził pracę nad zmodernizowaniem programu edukacyjnego dla młodzieży, co nie zostało przyjęte z entuzjazmem. W październiku 1704 roku został zatrudniony w gdańskim Ateneum i pracował tam do śmierci w 1729 roku.

Był niezwykle płodnym pisarzem. Poza licznymi panegirykami czy pismami okolicznościowymi tworzył prace naukowe. W 1679 roku ukazało się jego dzieło "Renati des Cartes modus demonstranci existentiam Dei per ideam", a wiele prac teologicznych i filozoficznych przypada na okres toruński, m.in. "Panegyricus Joanni III". Znana jest także jego dysputa o prawach przyrody "Sylloge quastionum praecipuarum de natura" (1694). Niezwykle często odwoływał się do myśli Bacona. Sartorius nie był konsekwentny w sprawach roli empiryzu. Natomiast był pierwszym w Rzeczypospolitej, który zdecydowanie wykluczał autorytet Biblii oraz wiary dla badań z zakresu nauk ścisłych.

Fakty z życia osobistego

Żył w XVII-XVIII wieku.


Bibliografia

Podmiotowa

  1. Die Matrikel der Universität Tübingen, Tübingen, 1953.

Przedmiotowa

  1. S. Salmonowicz, Nauczanie filozofii w Toruńskim Gimnazjum Akademickim (1568- 1793), Nauczanie filozofii w Polsce w XV-XVIII wieku, L. Szcucki, Wrocław, 1978.
  2. S. Salmonowicz, W kręgu toruńskich erudytów osiemnastego wieku, [w:] Księga pamiątkowa 400- lecia Toruńskiego Gimnazjum Akademickiego (1568- 1968), t. 1, red. Z. Zdrójkowski, Toruń, 1972.
  3. S. Salmonowicz, Profesor Jan Sartorius (1656- 1729). Z dziejów filozofii eklektycznej w Prusach Królewskich, Strefa bałtycka w XVI- XVIII w, Gdańsk, 1993.
  4. W. Zientara, Sartorius Jan (1656-1729), Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 4, Gdańsk, 1997.

I RP edu

O projekcie

Projekt „Społeczne i kulturowe uwarunkowania edukacji w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku” (nr rejestracyjny 2bH 15 0122 83), realizowany przez Polskie Towarzystwo Historyczne w ramach programu „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2016–2019, ma na celu ukazanie idei edukacyjnych i programów kształcenia oraz instytucji związanych z edukacją w kontekście przemian społecznych i kulturowych dokonujących się w Europie i Rzeczypospolitej doby nowożytnej.

© 2024 Polskie Towarzystwo Historyczne. Wykonanie ecomme.pl