EDUKACJA RZECZPOSPOLITEJ OD XVI DO XVIII WIEKU

Józef, imię zakonne Konstanty od św. Tomasza Bogusławski

Ur. 09.12.1754
Zm. 14.03.1819 Wilno

Dane rodziców

Brak danych.

Wychowanie i wykształcenie

Uczył się pijarów w Złoczowie od 1764 roku, do zakonu wstąpił 22 lipca 1769 roku; śluby złożył 15 sierpnia 1771 roku. Zakonne studia humanistyczne ukończył w Podolińcu w 1772 roku. Następnie w 1773 roku odbył studia w zakresie logiki w Rzeszowie, gdzie doceniono jego inteligencję W 1774 roku kontynuował studia zakonne z zakresu fizyki w Międzyrzeczu Koreckim, gdzie również został wysoko oceniony przez przełożonych. W latach 1778-1780 odbył kolejne studia w pijarskim Studium Teologii Spekulatywnej w Krakowie.

Etapy kariery dot. edukacji

Rozpoczął pracę pedagogiczną w Międzyrzeczu Koreckim jako profesor I klasy (1774-1775).  W okresie 1776-1778 pracował na tym stanowisku w Collegium Nobilium, a od 1777 roku jako nauczyciel (mgr) II klasy i podprefekt wykładał tam prawa natury i narodów. W okresie 1782-1783 przebywał w Międzyrzeczu Koreckim, gdzie pełni m.in. funkcję profesora wymowy. W 1784 roku przebywał w kolegium krakowskim, nie pełniąc żadnej funkcji. Lata 1785-1789 spędził w Warszawie, gdzie był kaznodzieją.

Podczas pobytu w Warszawie wydawał własną, pisaną ręcznie gazetę i mając lekkie pióro, układał mowy dla posłów sejmowych. Będąc pod wpływem Quesnaya, wydał w 1786 roku "O doskonałym prawodawstwie, oryginalnie i głęboko pomyślany, ze wszech miar na zaszczytne wyróżnienie zasługujący traktyat”. W 1788 roku również w Warszawie wydał dzieło pt. "Życie sławnych Polaków krótko zebrane".

Dnia 19 maja 1788 roku uzyskał stopień doktora teologii w Szkole Głównej Wileńskiej, następnie dzięki wsparciu biskupa Massalskiego i księżnej dr Ligne otrzymał 1 października 1789 roku profesurę w tamtejszej uczelni. Podczas pobytu w Wilnie sekularyzował się. Wykładał tam teologię moralną i historię Kościoła, od 1796 roku również teologię dogmatyczną. W 1799 roku został wybrany na dziekana kolegium moralnego. Z powodu złego stanu zdrowia jego praca była źle oceniana. Rektor Stroynowski w 1803 roku nakłonił go do przejścia na emeryturę, powierzając mu jednocześnie pewne obowiązki administracyjne, do 1810 roku był dziekanem oddziału nauk moralnych i politycznych, pełnił również funkcje cenzora ksiąg, był członkiem komitety do napisania ustaw Seminarium Głównego (1803-1804), wizytatorem szkół wileńskich (1805). Od końca 1807 roku był członkiem Rady Seminarium Głównego. Od 1805 roku otrzymał emeryturę z bogatej plebanii wołpiańskiej, został również kapelanem uniwersyteckim i opiekunem studentów. Od 14 lutego 1808 roku był członkiem kapituły wileńskiej. Był także kolekcjonerem portretów władców polskich i sławnych Polaków, zebrane przez niego obrazy zostały umieszczone w 1810 roku w odrestaurowanej dużym kosztem kamienicy kapitulnej. Ofiarowany testamentem Uniwersytetowi Wileńskiemu zbiór portretów, został po jego śmierci  rozsprzedany.

Fakty z życia osobistego

W 1810 roku wydał rozszerzoną dwutomową wersję "Życia sławnych Polaków krótko zebrane", nie zdążył jednak wydać trzeciego tomu opisującego panowanie Stanisława Augusta, prac była dedykowana carowi Aleksandrowi I, jak napisał C. Falkowski: „była to praca chybiona”.

Zyskał uznanie jako kaznodzieja i mówca okolicznościowy, autor wielu rozpraw łacińskim i polskich. Mimo braku talentu zajmował się także pisaniem, jak i przekładem wierszy, ód okolicznościowych,  w których „przebijało się dworactwo”. W 1801 roku wydał "Mowy i wiersze moralne autorów klassycznych", gdzie umieścił także własne wiersze, oraz "Pieśni w dzień nabożeństwa rolniczego".

Od 1785 roku był członkiem loży masońskiej w Warszawie, a następnie od 1813 roku członkiem loży Gorliwy Litwin na Wschodzie Wilna, w której posiadał trzeci stopień mistrza.

Żył w XVIII-XIX wieku.


Bibliografia

Przedmiotowa

  1. M. Ausz, K. Puchowski, Bogusławski Konstanty od św. Tomasza, imię świeckie Józef, [w:] Komisja Edukacji Narodowej 1773-1794. Słownik biograficzny, red. A. Meissner, A. Wałęga, Warszawa, 2018.
  2. C. Falkowski, Bogusławski Józef Konstanty, Polski Słownik Biograficzny, t. 2, Kraków, 1936.

I RP edu

O projekcie

Projekt „Społeczne i kulturowe uwarunkowania edukacji w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku” (nr rejestracyjny 2bH 15 0122 83), realizowany przez Polskie Towarzystwo Historyczne w ramach programu „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2016–2019, ma na celu ukazanie idei edukacyjnych i programów kształcenia oraz instytucji związanych z edukacją w kontekście przemian społecznych i kulturowych dokonujących się w Europie i Rzeczypospolitej doby nowożytnej.

© 2024 Polskie Towarzystwo Historyczne. Wykonanie ecomme.pl