EDUKACJA RZECZPOSPOLITEJ OD XVI DO XVIII WIEKU

Józef Wybicki

Ur. 29.09.1747 Będomin
Zm. 10.03.1822 Manieczki

Dane rodziców

Piotr Wybicki

Konstancja Ostoja-Lniska

Wychowanie i wykształcenie

W wieku lat 12 rozpoczął naukę u swego stryja Franciszka Wybickiego, proboszcza w Skarszewach. Następnie uczył się w kolegium jezuickim w Gdańsku. Szkoły nie ukończył. Rozpoczął praktykę sądową w kancelarii grodzkiej w Skarszewach. Był posłem na sejm 1767-1768 z powiatu kościerskiego. Zaangażował się w patriotyczną działalność konfederacji barskiej. W 1768 roku udał się za granicę w sprawach politycznych. Towarzyszył biskupowi Adamowi Krasińskiemu w Wiedniu. Następnie udał się do Berlina i Gdańska. W 1770 roku pojechał na studia do Holandii. Na uniwersytecie w Lejdzie rozpoczął naukę prawa i historii powszechnej. Jednakże w metryce studentów brakuje jego nazwiska. Zapewne z powodu swojej konspiracyjnej działalności immatrykulował się dnia 10 października 1770 roku pod pseudonimem (używał kilku) Josephus Enkler na wydziale prawa. Naukę jednak rychło przerwał, dalej angażując się w politykę barską. W 1771 roku został sekretarzem posła barskiego w Wiedniu.

Etapy kariery dot. edukacji

W 1776 roku osiadł w Warszawie, sprzedając uprzednio urząd podwojewodziego poznańskiego. W tym samym roku Andrzej Zamoyski powołał go do zespołu ekspertów opracowujących kodeks praw cywilnych. Otrzymał tam funkcję sekretarza komisji i redaktora zbioru. W 1777 roku wszedł do Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych, a wkrótce otrzymał nominację na wizytatora generalnego Komisji Edukacji Narodowej w departamencie wileńskim, gdzie wizytował szkoły. W 1778 roku przeprowadził reformę Akademii Wileńskiej.

W ramach prac nad kodeksem cywilnym wysunął projekt edukacji chłopstwa (powstał w latach 1777-1778) zatytułowany „O policyi wiejskiej i edukacyi chłopskiej”. Wybicki postulował w nim objęciem przynajmniej podstawowymi formami edukacji wszystkich dzieci chłopskich. Podnosił konieczność zwiększenia świadomości ekonomicznej chłopów przez naukę rachunków oraz czytania. Uznawał również za konieczne nauczenie pisania przynajmniej jednego dziecka w rodzinie.

Fakty z życia osobistego

Wywodził się ze szlachty kaszubskiej

W 1774 roku ożenił się z Kunegundą z Drwęskich.

Żył w XVIII-XIX wieku.


Bibliografia

Podmiotowa

  1. Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, rkps 2296, Józef Wybicki, Projekty reform i różne pisma.
  2. Album studiososrum Academiae Lugduno-Batavae MDLXXV-MDCCCLXXV accedunt nomina curatorum et profesorum per eadem saecula, ed. W. N. du Rieu, Hagae, 1875.

Przedmiotowa

  1. Nowy Korbut. Bibliografia literatury polskiej, Oświecenie, t. 6, cz. 1, Warszawa, 1970.

I RP edu

O projekcie

Projekt „Społeczne i kulturowe uwarunkowania edukacji w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku” (nr rejestracyjny 2bH 15 0122 83), realizowany przez Polskie Towarzystwo Historyczne w ramach programu „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2016–2019, ma na celu ukazanie idei edukacyjnych i programów kształcenia oraz instytucji związanych z edukacją w kontekście przemian społecznych i kulturowych dokonujących się w Europie i Rzeczypospolitej doby nowożytnej.

© 2024 Polskie Towarzystwo Historyczne. Wykonanie ecomme.pl