EDUKACJA RZECZPOSPOLITEJ OD XVI DO XVIII WIEKU

Bartłomiej Wincenty Skrzetuski

Ur. 05.06.1745
Zm. 02.12.1791 Warszawa

Dane rodziców

Stanisław Skrzetuski

Wychowanie i wykształcenie

Urodzony w rodzinie drobnej szlachty, w województwie krakowskim, razem z bratem Antonim kształcił się najpierw w Krakowie, w Szkołach Nowodworskich (pod datą 25 maja 1756 roku zostali immatrykulowani na Akademii Krakowskiej). Następnie 18 lutego 1760 roku wstąpił w Podolińcu do zakonu pijarów. Po odbyciu tam nowicjatu (1760–1762) złożył śluby zakonne.

Uczył się w pijarskich placówkach zakonnych, studiując retorykę w seminarium zakonnym w Rzeszowie (1762/1763), a później filozofię w Międzyrzeczu Koreckim (1763–1765). Po krótkiej przerwie, w latach 1768–1770, studiował w Krakowie teologię. Tam otrzymał również święcenia kapłańskie.

Etapy kariery dot. edukacji

Już podczas przerwy w studiach uczył w klasie infimy w Warszawie (1765/1766) i później gramatyki kolegium w Radomiu (1766/1767) i Rzeszowie (1767/1768). W latach 1770–1771 był profesorem retoryki w kolegium w Rzeszowie. Później kierował w Warszawie pijarskimi pracami budowlanymi.

W latach 1774-1776 przebywał za granicą, gdzie wyjechał dzięki mecenatowi Andrzeja Mokronowskiego. Bawił wówczas w Wiedniu i Francji. W Paryżu pracował nad swoim kolejnym dziełem oraz nawiązał bliskie kontakty z francuskimi uczonymi, m.in. Quesneyem. W stolicy Francji był preceptorem przebywającego tam Stanisława Mokronowskiego. Jego wyjazd był zapewne w sporej mierze spowodowany wystawianiem mu niezbyt wysokich notowań i ocen jego pracy dydaktycznej przez władze pijarskie.

Po powrocie do kraju zabiegał nieudanie o sekularyzację i probostwo, szukając poparcia biskupa poznańskiego Andrzeja Młodziejowskiego. Wobec czego ponownie zajął się guwernerstwem. W okresie 1779-1780 został wychowawcą domowym jednego z młodych Stadnickich.

Od 1781 roku ponownie uczył w szkołach pijarskich, tym razem w warszawskim kolegium pijarskim, gdzie został prefektem szkół (1782-1784). Napisał kilka podręczników szkolnych – w 1786 roku wydano „Historię powszechną dla szkół narodowych”, a w 1772 roku w Warszawie „Dzieje królestwa szwedzkiego”. Był tłumaczem literatury z języka francuskiego.

Fakty z życia osobistego

Jako doradca synowca króla Stanisława Augusta Poniatowskiego otrzymał koadiutorstwo w Grodnie, a później probostwo na Żmudzi.

Żył w XVIII wieku.


Bibliografia

Podmiotowa

  1. Historia Domus Varsaviensis Scholarum Piarum, oprac. L. Chmaj, Wrocław, 1959.

Przedmiotowa

  1. E. Aleksandrowska, Skrzetuski Bartłomiej, Polski Słownik Biograficzny, t. 38, Wrocław, 1997-1998.

I RP edu

O projekcie

Projekt „Społeczne i kulturowe uwarunkowania edukacji w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku” (nr rejestracyjny 2bH 15 0122 83), realizowany przez Polskie Towarzystwo Historyczne w ramach programu „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2016–2019, ma na celu ukazanie idei edukacyjnych i programów kształcenia oraz instytucji związanych z edukacją w kontekście przemian społecznych i kulturowych dokonujących się w Europie i Rzeczypospolitej doby nowożytnej.

© 2024 Polskie Towarzystwo Historyczne. Wykonanie ecomme.pl