EDUKACJA RZECZPOSPOLITEJ OD XVI DO XVIII WIEKU

Jan Jonston

Ur. 1603 Szamotuły
Zm. 08.06.1675 Ziebendorf

Dane rodziców

Szymon Jonston

Anna Becker

Wychowanie i wykształcenie

W latach 1611-1614 uczył się w szkole braci czeskich w Ostrorogu. Następnie studiował w Schönaichianum w Bytomiu. Kolejnym miejscem jego nauki było protestanckie Gimnazjum w Toruniu, do którego został przyjęty 1619 roku. Zapewne na przełomie lat 1622/1623 udał się do Szkocji, ojczyzny przodków. Tam w początkach 1623 roku rozpoczął dwuletnie studia z zakresu filozofii, teologii i hebrajszczyzny na uniwersytecie Saint Andrews (w St. Mary’s College). Spotkało go wówczas wielkie wyróżnienie, gdyż został zaliczony przez arcybiskupa Spotswood w poczet dwunastu alumnów królewskich.

Etapy kariery dot. edukacji

Po powrocie do Rzeczypospolitej został nauczycielem rodzin innowierczych. Od 1625 roku, przez trzy lata, był preceptorem młodych Korczbok-Zawadzkich w Lesznie.

W połowie 1628 roku wyjechał w podróż edukacyjną (Frankfurt nad Odrą, Lipsk, Wittenberga, Groningen). Studiował medycynę na uniwersytecie holenderskim we Franeker, a później w Lejdzie (od 13 lutego 1630). Wiosną 1631 roku wyruszył do Anglii. Bawił w Londynie i Cambridge, gdzie złożył do druku swoje dzieło filozoficzne "De constantia naturae i historyczne De quatuor monarchiis".

Po powrocie do kraju został również preceptorem Bogusława Leszczyńskiego (syna Rafała Leszczyńskiego), Władysława Dorohostajskiego i Władysława Korczbok-Zawadzkiego. Wyjechał z nimi w podróż edukacyjną jako guwerner (Niemcy, Holandia, Anglia). Wraz ze swymi podopiecznymi studiował w 1632 r. we Franeker (filozofię i medycynę). Pół roku później, wraz ze swymi wychowankami immatrykulował się na uniwersytet w Lejdzie (30 sierpnia 1632). Tam dzięki napisaniu traktatu "De febribus Jonston" otrzymał doktorat z medycyny (1634). Uzyskał też doktorat z filozofii. Studia dopełnił wiedzą praktyczną podczas zwiedzania Holandii (Dordrecht, Harderwijk).

Wiosną 1634 roku udał się do Cambridge, gdzie włączono go do grona doktorów medycyny. Podróż zakończyło dwuletnie wojażowanie po Flandrii, Brabancji i Francji. Z Paryża ruszono na zwiedzanie znaczniejszych miast Francji i Italii.

Peregrynanci wrócili do Rzeczypospolitej jesienią 1636 roku. Jonston osiadł w Lesznie, gdzie pracował jako nadworny medyk Leszczyńskich oraz fizyk miejski.

Fakty z życia osobistego

Pochodził ze szkockiej rodziny szlacheckiej, której przedstawiciele osiedlili się w XVI wieku w Wielkopolsce

Żył w XVII wieku.


Bibliografia

Podmiotowa

  1. Jan Jonston, The letters of Jan Jonston to Samuel Hartlib, transcribed & transl. into English & Polish with an introd., notes and bibliogr. W. J. Hitchens, Adam Matuszewski, John Young, Warszawa, 2000.
  2. Jan Jonston, Nieznany rękopis Jana Jonstona. Wykaz pozycji podręcznego księgozbioru, oprac. H. Sadowska, Lubin, 1975.

Przedmiotowa

  1. Album studiososrum Academiae Lugduno-Batavae MDLXXV-MDCCCLXXV accedunt nomina curatorum et profesorum per eadem saecula, ed. W. N. du Rieu, Haga, 1875.
  2. T. Bilikiewicz, Jonston Jan, Polski Słownik Biograficzny, t. 11, Wrocław, 1964-1965.

I RP edu

O projekcie

Projekt „Społeczne i kulturowe uwarunkowania edukacji w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku” (nr rejestracyjny 2bH 15 0122 83), realizowany przez Polskie Towarzystwo Historyczne w ramach programu „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2016–2019, ma na celu ukazanie idei edukacyjnych i programów kształcenia oraz instytucji związanych z edukacją w kontekście przemian społecznych i kulturowych dokonujących się w Europie i Rzeczypospolitej doby nowożytnej.

© 2024 Polskie Towarzystwo Historyczne. Wykonanie ecomme.pl