EDUKACJA RZECZPOSPOLITEJ OD XVI DO XVIII WIEKU

Benon Jan Dobieżyński

Ur. brak danych
Zm. brak danych

Dane rodziców

Brak danych.

Wychowanie i wykształcenie

Etapy kariery dot. edukacji

W roku 1718 był towarzyszem oraz opiekunem w trakcie podróży do Austrii kasztelanica biechowskiego, syna Adama herbu Wierzbna, Macieja z Werbna Pawłowskiego. Porównanie charakteru pisma listów i dziennika wskazuje, że to Dobieżyński był autorem opisu tej podróży. Na temat edukacyjnej strony pobytu w Wiedniu wiadomo stosunkowo niewiele. Z pewnością rolą Dobieżyńskiego było znalezienie i zakontraktowanie nauczycieli. W programie edukacyjnym znajdowała się nauka języka francuskiego. Trudno jednak powiedzieć, w jakim wymiarze była prowadzona, gdyż sam Pawłowski narzekał ojcu w swoich listach na drożyznę panującą w Wiedniu i problemy ze znalezieniem odpowiedniego metra: „Trudno się sam począć języków uczyć, gdyż jeden metr na 16 lekcyi od francuskiego języka trzy czerwone złote bierze”. Opieka guwernerska Dobieżyńskiego sprowadzała się zapewne do nadzorowania odpowiedniego uczestnictwa Pawłowskiego w życiu towarzyskim i dworskim oraz dbanie o zachowanie form etykietalnych. W Wiedniu przebywał wówczas ze swym orszakiem królewicz polski, przyszły August III Sas. W programie pobytu mogły się też znajdować ćwiczenia rycerskie, gdyż Maciej Pawłowski rozważał rozpoczęcie służby wojskowej w armii cesarskiej. W rozmowie z księciem Eugeniuszem Sabaudzkim próbował uzyskać przyjęcie pod jego komendę. Otrzymał jednak odmowę z racji słabej znajomości języka niemieckiego oraz braku należytego wyekwipowania. Głównym elementem wykształcenia był ostatecznie język francuski, w którym kasztelanic miał czynić spore postępy. Paradoksalnie zaistniał problem z nauką języka niemieckiego, gdyż tym miał mówić tylko gmin, podczas gdy na dworze i wśród szlachty używano języka francuskiego, włoskiego, hiszpańskiego, a nawet angielskiego. Tymi argumentami oraz drogością edukacji tłumaczono brak lekcji z innych przedmiotów: „Metrowie haniebnie drodzy”. Dobieżyński opisywał dwa wiedeńskie kolegia jezuickie oraz ich nowicjat. Wspominał również o pięciu szkołach pijarskich w mieście. Nie donosił jednak o nauce w nich swego podopiecznego.

Fakty z życia osobistego

Żył najpewniej w XVII-XVIII wieku.


Bibliografia

Podmiotowa

  1. Benon Jan Dobieżyński, Pamiętnik podróży kasztelanica Macieja z Werbna Pawłowskiego z r. 1718, wyd. S. Karwowski, „Dziennik Poznański” 1916, R. 58, nr 101-108, Poznań, 1916.
  2. Polskie podróże po Śląsku w XVIII i XIX wieku (do 1863 r.), Wrocław, 1974.
  3. Opisy i lustracje Poznania z XVI-XVIII wieku, oprac. M. J. Mika, Poznań, 1960.

I RP edu

O projekcie

Projekt „Społeczne i kulturowe uwarunkowania edukacji w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku” (nr rejestracyjny 2bH 15 0122 83), realizowany przez Polskie Towarzystwo Historyczne w ramach programu „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2016–2019, ma na celu ukazanie idei edukacyjnych i programów kształcenia oraz instytucji związanych z edukacją w kontekście przemian społecznych i kulturowych dokonujących się w Europie i Rzeczypospolitej doby nowożytnej.

© 2024 Polskie Towarzystwo Historyczne. Wykonanie ecomme.pl