Marcin Zamoyski (1637-1689)
Anna Franciszka Gnińska (zm. 1704)
Po zakończeniu etapu edukacji domowej wraz z braćmi Marcinem i Michałem (uczył się wówczas wraz z nimi Jan Franciszek Zamoyski, najstarszy syn Marcina, młodo zmarły) rozpoczął naukę w Akademii Zamojskiej. W dniu 17 października 1689 roku, kiedy miał zaledwie dziesięć lat, wpisano go do metryki studentów, do klasy analogii. Po krótkim okresie nauki w Krakowie bracia ponownie studiowali na Akademii Zamojskiej, ucząc się, już na szczeblu akademickim, w jednej z klas wyższych (classes superiores). W roku 1694 Tomasza Józefa wybrano do rady studentów jako słuchacza klasy filozofii. Rok później wybrano go ponownie do sprawowania tej funkcji. W 1695 roku Tomasz Józef definitywnie zakończył studia w Zamościu.
Od 1695 roku bracia przebywali w Braniewie, uczęszczając do tamtejszego kolegium jezuickiego. Z albumu uczniów jezuickiego gimnazjum wynika, że wszyscy trzej Zamoyscy wpisali się do albumu uczniów dnia 26 listopada 1695 roku do klasy filozofii. Celem pobytu w braniewskim kolegium była przede wszystkim nauka języka niemieckiego przygotowująca podskarbiców do planowego Grand Tour.
Zagraniczna podróż edukacyjna, w którą wyjechał wraz z dwoma braćmi pod opieką dwóch preceptorów (jezuity Jana Krukowieckiego i szlachcica Jana Kamockiego), trwała ok. czterech lat (1697-1701). Bracia otrzymali instrukcję wychowawczą przygotowaną przez matkę, być może zredagowaną z pomocą innych osób. Podróż objęła kilka krajów (Śląsk, Czechy, Niemcy, Francja, Anglia, Niderlandy, Italia). Planowano również wyjazd na Półwysep Iberyjski, który nie doszedł jednak do skutku.
Młodzi Zamoyscy pobierali najpierw nauki u prywatnych nauczycieli w Pradze (1697-1698), następnie uczyli się na akademii jezuickiej w niemieckim Ingolstadt (peregrynanci immatrykulowali się na tamtejszym uniwersytecie 24 marca 1698 roku), następnie uczyli się pod kierunkiem zatrudnianych profesorów w Paryżu (1698-1700), a później w Rzymie (1700-1701). W międzyczasie zorganizowano wycieczkę krajoznawczą do Anglii i Niderlandów (1699). Ostatnim akcentem podróży było zwiedzanie Italii oraz ponowny pobyt w Pradze. Przedmiotami nauczania była historia, retoryka, polityka i ekonomia oraz język niemiecki i francuski, muzyka i taniec.
Był autorem regularnie pisanych listów, w których informował matkę o swoich postępach w nauce, oraz ewentualnych perypetiach i problemach w przebiegu zagranicznej peregrynacji. Informował matkę m. in. o głębokim konflikcie z duchownym preceptorem Krukowieckim, który miał szczególnie ostry przebieg w Paryżu.
Był najstarszym z trzech braci. Został V ordynatem zamojskim, dziedzicząc tę godność po ojcu, posiadał także starostwa płoskirowskie i grodeckie. Był dwukrotnie żonaty. Najpierw z Teresą Potocką, a następnie z Antoniną Zahorowską. Zmarł bezpotomnie.
Żył w XVII-XVIII wieku.
I RP edu
Projekt „Społeczne i kulturowe uwarunkowania edukacji w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku” (nr rejestracyjny 2bH 15 0122 83), realizowany przez Polskie Towarzystwo Historyczne w ramach programu „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2016–2019, ma na celu ukazanie idei edukacyjnych i programów kształcenia oraz instytucji związanych z edukacją w kontekście przemian społecznych i kulturowych dokonujących się w Europie i Rzeczypospolitej doby nowożytnej.