Józef Antoni Stadnicki
Zofia Makowiecka
Po odebraniu nauk domowych rozpoczął edukację w warszawskim Collegium Nobilium pijarów. Do szkoły został przyjęty jesienią 1744 roku (w metryce pojawia się pod datą 3 września 1744, wpisany na rok szkolny 1744/1745). Do zakonu pijarów wstąpił w 1747 roku, po ukończeniu nauki w Collegium Nobilium. Najpierw studiował w kraju. Po odbyciu nowicjatu w Podolińcu, w latach 1748-1749, studia niższe realizował w Rzeszowie (1749-1750), a następnie udał się w celu kontynuowania nauki na studiach filozoficznych do Międzyrzecza Koreckiego (1752-1754). Teologię studiował początkowo w Krakowie (1754-1755), a następnie już za granicą w Rzymie (1755-1757) oraz w Paryżu (1757-1758), gdzie zgłębiał również zagadnienia artystyczne z zakresu sztuk pięknych i literatury antycznej.
Jego studia zagraniczne sfinansował starszy brat, kanonik krakowski Jan, któremu Michał dziękował za to w dedykacji do drukowanego egzemplarza mowy „Oratio de natura et arte diligenter ad omnem in litteris scientisque profectum adhibenda” (wydanej w Warszawie w 1760 roku), wygłoszonej z okazji inauguracji nauki w Collegium Nobilium jesienią 1760 roku.
Po powrocie ze studiów zagranicznych rozpoczął karierę nauczyciela, najpierw ucząc retoryki w kolegium pijarskim warszawskim (1758-1760), prowadząc wówczas także kronikę tamtejszego domu zakonnego, zatytułowaną "Historia Domus Varsaviensis S.P.".
W 1760 roku został prefektem i piastował ten urząd do 1768 roku. W trakcie pełnienia tego urzędu czasowo przerwał działalność edukacyjną i rozpoczął prace nad dziełem historycznym traktującym o dziejach ojczystych (1764-1766), ulegając namowom Andrzeja Zamoyskiego. Miała być to kontynuacja kroniki Marcina Kromera. Po fiasku wydania pierwszego tomu zniechęcił się jednak do kontynuacji tego przedsięwzięcia, powracając do piastowania stanowisk wychowawczych i urzędów zakonnych.
Był więc kolejno nadal prefektem Collegium Nobilium, konsultorem prowincji w Górze i Warszawie (1768-1772), asystentem prowincji, a w 1780 roku został dożywotnio rektorem Collegium Nobilium. Ceniono jego działalność wychowawczą i organizacyjną. W 1784 roku wizytator Komisji Edukacji Narodowej Józef Bogucicki wychwalał jego wielkie zaangażowanie i zasługi poczynione dla krzewienia wychowania obywatelskiego.
Przeznaczył własne środki finansowe na przebudowę fasady budynku kolegium oraz renowację jego wnętrz. Był jedną z wiodących postaci pijarskiego życia kulturalnego. Uważa się, że miał dobre relacje z królem i należał do nastawionego proreformatorsko Towarzystwa Przyjaciół Kilku, tworząc tam pod pseudonimem artykuły historyczne omawiane podczas tzw. obiadów czwartkowych.
Przyjaźnił się z poetą Franciszkiem Karpińskim. W związku z pierwszą rocznicą objęcia tronu polskiego przez Stanisława Augusta Poniatowskiego przygotował orację „Excerptum Polonicae Litteraturae”, w której wychwalał dokonania władcy, wydrukowaną później przez Jana Daniela Janockiego.
Przed wstąpieniem do zakonu oddał majątek krewnym, zastrzegając sobie możliwość pobierania dożywotniej renty.
Żył w XVIII wieku.
I RP edu
Projekt „Społeczne i kulturowe uwarunkowania edukacji w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku” (nr rejestracyjny 2bH 15 0122 83), realizowany przez Polskie Towarzystwo Historyczne w ramach programu „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2016–2019, ma na celu ukazanie idei edukacyjnych i programów kształcenia oraz instytucji związanych z edukacją w kontekście przemian społecznych i kulturowych dokonujących się w Europie i Rzeczypospolitej doby nowożytnej.