EDUKACJA RZECZPOSPOLITEJ OD XVI DO XVIII WIEKU

Bartłomiej Nowodworski

Ur. 1552 Nowy Dwór
Zm. 1625 Warszawa

Dane rodziców

Brak danych.

Wychowanie i wykształcenie

Etapy kariery dot. edukacji

Zasłynął jako fundator szkoły wyższej w Krakowie, zwanej później Kolegium Nowodworskiego, które powstało pod auspicjami Akademii Krakowskiej 5 maja 1586 roku. Kolegium to miało być częścią systemu nauczania podstawowego młodzieży, która zamierzała studiować potem w Akademii. Gimnazjum to otwarto w 1588 roku.

Po powrocie do Rzeczypospolitej z wygnania w 1607 roku zajął się działalnością fundacyjną oraz planował szkolenie polskiej młodzieży w szeregach zakonu joannitów. Zamierzał w ramach komandorii maltańskich kształcić szlachtę w nowoczesnej sztuce wojennej. Darował na rzecz wspomnianego gimnazjum w Krakowie w latach 1612-1619 olbrzymią sumę 15 tysięcy złotych, która pozwoliła zakupić potem budynek, który zwany był Kolegium Nowodworskiego lub Kolegium Nowodworskiego-Władysławskie. 

Fakty z życia osobistego

Wywodził się ze szlachty pomorskiej, posiadającej majątki w okolicach Tucholi.

Był doświadczonym wojskowym. Służył Zasławskim, Radziwiłłom i Batorym. Walczył w wojnie o Inflanty z carem Iwanem Groźnym. Posłował do Stambułu. Po zabiciu w pojedynku szlachcica Biedrzyckiego udał się na wygnanie do Francji. Brał udział we francuskiej wojnie trzech Henryków, a w 1599 roku udał się na Maltę. W roku 1605 złożył śluby zakonne w Zakonie Maltańskim i walczył z wyznawcami islamu, był nawet w Afryce. Wrócił do kraju w 1607 roku. Kapitan osobistej straży królewskiej Zygmunta III Wazy. Brał udział w wyprawach na Moskwę, gdzie zasłynął z wielkiej odwagi i brawury podczas oblężenia Smoleńska, BorysowaMoskwy. Był komandorem poznańskim (1623-1625). 

Żył w XVI-XVII wieku.


Bibliografia

Przedmiotowa

  1. J. Bąk, Semper in altum. Z dziejów Szkół Nowodworskich, Kraków, 1976.
  2. A.E. Koźmian, Żywot Bartłomieja Nowodworskiego kawalera maltańskiego, królów polskich Stefana i Zygmunta III, Poznań, 1841.
  3. H. Barycz, Historia Szkół Nowodworskich. Od założenia do reformy H. Kołłątaja, Kraków, 1988.
  4. 420 lat Szkół Nowodworskich. Wydanie Jubileuszowe, red. T. Graff, G. Urbanek, Kraków, 2008.
  5. M. Ferenc, Collegium Nowodworskiego, Kraków, 2012.
  6. M. Barłowska, Jakub Sobieski pamięci wielkiego kawalera Bartłomieja Nowodworskiego. Wraz z tekstem mowy Rzecz J. M. Pana Jakuba Sobieskiego […] na pogrzebie sławnej pamięci Wielkiego Kawalera […], Szczecin, 2006.
  7. T. Graff, Wokół staropolskich fundacji i benefaktorów Szkół Nowodworskich w Krakowie, Folia Historica Cracoviensia, 19, 2013.
  8. H. Barycz, Nowodworski Bartłomiej, Polski Słownik Biograficzny, t. 23, Wrocław, 1978.

I RP edu

O projekcie

Projekt „Społeczne i kulturowe uwarunkowania edukacji w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku” (nr rejestracyjny 2bH 15 0122 83), realizowany przez Polskie Towarzystwo Historyczne w ramach programu „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2016–2019, ma na celu ukazanie idei edukacyjnych i programów kształcenia oraz instytucji związanych z edukacją w kontekście przemian społecznych i kulturowych dokonujących się w Europie i Rzeczypospolitej doby nowożytnej.

© 2024 Polskie Towarzystwo Historyczne. Wykonanie ecomme.pl