EDUKACJA RZECZPOSPOLITEJ OD XVI DO XVIII WIEKU

Jan Welamin, imię zakonne Józef Rutski

Ur. 1574 Ruta
Zm. 05.02.1637 Dermań

Dane rodziców

Brak danych.

Wychowanie i wykształcenie

Wychowywany w obrządku prawosławnym, a potem kalwińskim. Początkowo uczęszczał do szkół kalwińskich na Litwie: w Nieświeżu i Wilnie oraz na dworach magnackich Zasławskich i Ostrogskich. Potem wyjechał studiować za granicę. Od 1590 roku studiował w Pradze na uniwersytecie utrakwistycznym, ale pod wpływem jezuitów zmienił wyznanie w 1592 roku na katolicyzm w obrządku łacińskim i związał się z praską akademią jezuitów, studiował potem w Würzburgu (1593-1596) oraz Rzymie w Kolegium Greckim św. Atanazego (od 1603).

Etapy kariery dot. edukacji

Po powrocie do kraju znalazł się w Wilnie u boku metropolity Hipacego Pocieja i zaczął organizować szkołę przygotowującą chłopców do stanu duchownego. Kiedy został w 1609 roku archimandrytom klasztoru św. Trójcy w Wilnie, zmierzał do poprawy wykształcenia tamtejszych mnichów.

Kiedy został metropolitą halickim, w 1613 roku udał się do Rzymu, aby nakłonić papieża Pawła V do programu stypendiów dla członków zakonu bazylianów w Kolegium Greckim w Rzymie oraz innych kolegiach jezuickich, aby zapobiec latynizacji szlachty ruskiej. Stypendia udało się ufundować m.in. w Rzymie, Pradze i Ołomuńcu. Dzięki jego działalniom wielu bazylianów pobierało nauki uniwersyteckie w alumnatach papieskich w Pradze i Ołomuńcu, często interweniując w ich sprawie u jezuitów czy papieża. 

Fakty z życia osobistego

Przyjął obrządek unicki (grekokatolicki), wstąpił do klasztoru Świętej Trójcy (1607), był archimandrytą świętotroickim (1609), biskupem halickim (1611-1613), metropolitą kijowskim (1613-1637), reformatorem zakonu bazylianów. Od 1937 roku trwa jego proces beatyfikacyjny. 

Żył w XVI-XVII wieku.


Bibliografia

Przedmiotowa

  1. A.V. Florovský, Čeští Jesuité na Rusi, Praha, 1941.
  2. H. Gmiterek, Związki intelektualne polsko-czeskie w okresie Odrodzenia (1526-1620), Lublin, 1989.
  3. D. Żołądź-Strzelczyk, Peregrinatio academica. Studia młodzieży polskiej z Korony i Litwy na akademiach i uniwersytetach niemieckich w XVI i pierwszej połowie XVII wieku, Poznań, 1996.
  4. M. Szegda, Rutski (Welamin Rutski) Jan, Polski Słownik Biograficzny, t. 33, Wrocław-Warszawa-Kraków, 1991.
  5. W. Odsieczny, Rutski Welamin Józef, Encyklopedia Katolicka, t. 17, Lublin, 2012.

I RP edu

O projekcie

Projekt „Społeczne i kulturowe uwarunkowania edukacji w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku” (nr rejestracyjny 2bH 15 0122 83), realizowany przez Polskie Towarzystwo Historyczne w ramach programu „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2016–2019, ma na celu ukazanie idei edukacyjnych i programów kształcenia oraz instytucji związanych z edukacją w kontekście przemian społecznych i kulturowych dokonujących się w Europie i Rzeczypospolitej doby nowożytnej.

© 2024 Polskie Towarzystwo Historyczne. Wykonanie ecomme.pl