EDUKACJA RZECZPOSPOLITEJ OD XVI DO XVIII WIEKU

Jerzy Grzegorz Kniażewicz

Ur. 09.01.1737
Zm. 1804 Wilno

Dane rodziców

Brak danych.

Wychowanie i wykształcenie

Nauki średnie, do retoryki włącznie, odebrał u jezuitów, do których wstąpił 30 września 1754 roku. W latach 1756-1757 w kolegium w Słucku i w Wilnie kształcił się na nauczyciela retoryki. Następnie został przeniesiony do prowincji mazowieckiej. W latach 1759-1760 studiował filozofię i teologię u jezuitów w Warszawie oraz w latach 1760-1763 matematykę u Stefana Łuskiny.  Równocześnie uczył się języków niemieckiego i francuskiego.

Etapy kariery dot. edukacji

W latach 1758-1760 był nauczycielem łaciny w kolegium jezuickim w Warszawie, a w latach 1763-1764 retoryki, poetyki, historii i francuskiego w kolegium słuckim, w latach 1764-1766 - geometrii i mechaniki, architektury cywilnej i niemieckiego w Collegium Nobilium w Warszawie. Pełnił też tam funkcję prefekta oraz wicedyrektora biblioteki. W latach 1766-1768 nauczał matematyki w kolegium jezuickim.

W 1769 roku został wyświęcony. Podzielał polądy Woltera, co budziło niechęć jezuitów i zapewne było jedną z przyczyn wystąpienia przez niego z zakonu w 1770 roku. Następnie pozostawał pod opieką biskupa wileńskiego Ignacego Massalskiego, który zatrudnił go jako mierniczego  w swoich bibliotekach. To spowodowało, że używał tytułu "matematyka jw. biskupa wileńskiego".

Interesował się matematyką, filozofią, znał francuski, niemiecki, włoski i rosyjski, chciał kontynuować studia, gdyby znalazł wpływowego protektora.

Był doradcą Massalskiego w sprawach naukowych, towarzyszył mu w zagranicznych podróżach (Francja, Niemcy).

Massalski wprowadził go w prace Komisji Edukacji Narodowej, w 1775 roku został członkiem Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych. Uznawał, że z programów szkolnych powinna zniknąć metafizyka i logika, atakował nietolerację, zabobon i dewocję. Według niego moralność miała się opierać na ewangelicznej etyce. Zabierał głos w sprawach nauk rolniczych, propagując nauczanie praktycznego rolnictwa i wprowadzenie weterynarii do szkół średnich. Nadesłał prospekt podręcznika do matematyki na konkurs Towarzystwa do Ksiąg Elementarny, ale nie został przyjęty.

W 1777 roku wycofał się z prac Towarzystwa z uwagi na usunięcie się Massalskiego z prezesury Komisji Edukacji Narodowej.

Jego dzieła obejmują wiele dziedzin, zwłaszcza z zakresu historii i rolnictwa.  Z polecenia Massalskiego dokonał tłumaczenia francuskiego dzieła Puisieuca  i wydał w Wilnie "Kalendarz rolniczy i gospodarski" R. Bradleya w 1770 roku. Był on używany jakko podręcznik rolnictwa w kilku szkołach Komisji Edukacji Narodowej. Przetłumaczył historyczne dzieło J. Lacombe'a "Historia odmian zaszłych w państwie rosyjskim", które wraz z pismami Karola Wyrwicza została wydana przez Franciszka Bohomolca w 1766 roku.

Tworzył wiersze i  kazania. Pracy naukowej i transaltorskiej nie zaprzestał nawet po upadku Rzeczypospolitej.

Fakty z życia osobistego

Żył w XVIII-XIX wieku.


Bibliografia

Podmiotowa

  1. Kasper Niesiecki, Herbarz Polski, t. 5, wyd. J.N. Bobrowicz, Lipsk, 1840.

Przedmiotowa

  1. J. Poplatek, Komisja Edukacji Narodowej : udział byłych jezuitów w pracach Komisji Edukacji Narodowej, Kraków, 1974.
  2. Z. Kosiek, Kniażewicz Jerzy, Polski Słownik Biograficzny, t. 13, Wrocław-Warszawa-Kraków, 1967-1968.

I RP edu

O projekcie

Projekt „Społeczne i kulturowe uwarunkowania edukacji w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku” (nr rejestracyjny 2bH 15 0122 83), realizowany przez Polskie Towarzystwo Historyczne w ramach programu „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2016–2019, ma na celu ukazanie idei edukacyjnych i programów kształcenia oraz instytucji związanych z edukacją w kontekście przemian społecznych i kulturowych dokonujących się w Europie i Rzeczypospolitej doby nowożytnej.

© 2024 Polskie Towarzystwo Historyczne. Wykonanie ecomme.pl