EDUKACJA RZECZPOSPOLITEJ OD XVI DO XVIII WIEKU

Anna Wazówna

Ur. 31.05.1568 Eskilstuna
Zm. 26.02.1625 Brodnica

Dane rodziców

Jan III Waza (1537-1592)

Katarzyna Jagiellonka (1526-1583)

Wychowanie i wykształcenie

Dorastała w Szwecji, gdzie matka - Katarzyna Jagiellonka wychowywała ją w wierze katolickiej. Mimo to Anna około roku 1580 zmieniła wyznanie na luterańskie. Uzyskała staranne wykształcenie, dzięki któremu poznała kilka obcych języków (polski, niemiecki, francuski, włoski i łacinę) i miała rozległe zainteresowania od teologicznych, przez historyczne, aż do przyrodniczych.

Etapy kariery dot. edukacji

Od najmłodszych lat interesowała się medycyną, ogrodnictwem, ziołolecznictwem i botaniką, które być może zaszczepiła w niej matka prowadząca ogrody na wyspie Drottningholm. W szwedzkim zamku Stegeborg, gdzie mieszkała w latach 1595-1598, miała pierwszą aptekę. Po przyjeździe do Rzeczpospolitej zainteresowania botaniczne dzieliła z Anną Jagiellonką. Po otrzymaniu starostwa golubskiego na stokach zamku założyła ogród botaniczny, w którym hodowała rzadkie rośliny. W drugim z jej starostw, brodnickim, zbierała i opisywała egzemplarze ziół. Przez całe swoje życie Anna Wazówna borykała się z problemami zdrowotnymi. Być może dlatego badała właściwości zebranych roślin, a także sama wytwarzała leki. Rozpoznane i opisane pod kątem leczniczym przez Annę zioła utworzyły zielnik, który do XVIII wieku przechowywany był w bibliotece Radziwiłłów w Nieświeżu. Dzięki finansowemu wsparciu Anny Wazówny w 1613 roku wydany został "Zielnik" Szymona Syreniusza - najważniejszy spośród staropolskich zielników.

Fakty z życia osobistego

W latach 1604-1625 była starościną brodnicką, a w latach 1611-1625 - golubską. Mimo kilkukrotnych zaręczyn ostatecznie nie wyszła za mąż i zmarła bezdzietnie w Brodnicy. Pochowana została dopiero w 1636 roku w protestanckim kościele Najświętszej Marii Panny w Toruniu.

Była siostrą króla polskiego i szwedzkiego Zygmunta III

Żyła w XVI-XVII wieku.

 


Bibliografia

Podmiotowa

  1. Archiwum Państwowe, Gdańsk, Akta Miasta Gdańska, sygn. 300, 53, nr 61, Anna Wazówna, korespondencja.

Przedmiotowa

  1. G. Kurkowska, Anna Wazówna, 1568-1625. Polskie losy szwedzkiej królewny, Toruń, 1995.
  2. A. Saar-Kozłowska, Infantka Szwecji i Polski. Anna Wazówna 1568-1625. Legenda i rzeczywistość, Toruń, 1995.
  3. D. Maciak, Anna Wazówna. Zarys biografii, Rocznik Teologiczny, 32, z. 2, 1990.
  4. A. Saar-Kozłowska, Anna Wazówna – „Królowa Botaniki Polskiej” Mądra królewna w historii staropolskiej medycyny, [w:] Album Amicorum. Między Wilnem a Toruniem. Księga pamiątkowa dedykowana profesorowi Józefowi Poklewskiemu, red. E. Basiul, Toruń, 2008.

I RP edu

O projekcie

Projekt „Społeczne i kulturowe uwarunkowania edukacji w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku” (nr rejestracyjny 2bH 15 0122 83), realizowany przez Polskie Towarzystwo Historyczne w ramach programu „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2016–2019, ma na celu ukazanie idei edukacyjnych i programów kształcenia oraz instytucji związanych z edukacją w kontekście przemian społecznych i kulturowych dokonujących się w Europie i Rzeczypospolitej doby nowożytnej.

© 2024 Polskie Towarzystwo Historyczne. Wykonanie ecomme.pl