EDUKACJA RZECZPOSPOLITEJ OD XVI DO XVIII WIEKU

Andrzej Pohl

Ur. 03.11.1742 Lidzbark Warmiński
Zm. 13.11.1820 Wilno

Dane rodziców

Jan Pohl

Elżbieta Pohl

Wychowanie i wykształcenie

Nauki pobierał w Łowiczu. Do Zgromadzenia Księży Misjonarzy wstąpił w Warszawie w dniu 8 września 1759 roku. Śluby złożył 9 września 1761 roku. Studiował filozofię i teologię w seminarium św. Krzyża w Warszawie (1760-1764). Święcenia kapłańskie otrzymał w roku 1765.

Etapy kariery dot. edukacji

W 1764 roku, po otrzymaniu święceń diakonatu, wykładał w seminarium diecezjalnym w Wilnie. W 1767 roku przyjechał do Siemiatycz. Pełnił funkcję prefekta kościoła, a w latach 1770-1776 był asystentem domu zgromadzenia. W 1776 roku ówczesny wizytator prowincji polskiej Zgromadzenia Misji Mikołaj Siemieński polecił mu przyjazd do Warszawy. Pracował jako asystent domu i wykładał teologię w seminarium świętokrzyskim. W 1782 roku został superiorem domu wileńskiego, a w 1794 roku pierwszym wizytatorem litewskiej prowincji Zgromadzenia Misji.

Czas spędzony w Wilnie poświęcił na prowadzenie działalności organizacyjnej, społeczno-charytatywnej i naukowej. Dzięki fundacji Jadwigi Ogińskiej, wojewodziny trockiej, założył Szpital Dzieciątka Jezus dla sierot i podrzutków (1788). Opiekę nad szpitalem sprawowały siostry miłosierdzia. W 1783 roku, razem z Wilhelmem Kalińskim, Tomaszem Hussarzewskim i Michałem Karpowiczem, otrzymał propozycję prowadzenia wykładów w Szkole Głównej w Wilnie. Odmówił podjęcia pracy. 

Był autorem podręczników. W 1784 roku zajął się redakcją piątego wydania podręcznika z przeznaczeniem do korzystania w seminariach duchownych: P. Collet, "Institutiones theologiae quas ad usum seminariorum e propriis suis praelectionibus contraxit..." (t. 1-2, Vilnae 1784-1785).  

Interesował się filozofią, teologią i biblistyką. Z jego prac korzystali wykładowcy i alumni w seminariach. W 1795 roku wydano "Philosophia naturalis, theologiae revelatae praeambula ex gravissimis authoribus collecta ad usum seminariorum impressa". Z zakresu teologii opracował "Institutiones theologiae dogmaticae ad usum ecclesiasticorum impressae" (t. 1-2, Vilnae 1808-1809) oraz "Institutiones theologiae moralis ad usum ecclesiasticorum impressae" (t. 1-2, Vilnae 1809-1810). W zakresie biblistyki wydał "Scriptura Sacra per questiones exposita...divinas litteras utillissimum pro usu et commodo ecclesisticorum elboratum" (t. 1-5, Vilnae 1810-1812). Jego wykłady z liturgii wydano już po śmierci misjonarza w 1821 roku: "Rubricae Breviarii et Missalis Romani juxta decreta Sacrae Rituum Congregationis, mentemque gravissimorum in re liturgica authorum, dilucido methodo explicandae, atque opportunis animadversionibus illustratae. Opus in duas partes diversu, viris ecclesiasticis perutile ac necessarium author..." (t. 1-2, Vilnae 1821). 

W 1811 roku został uhoronowany przez Uniwersytet Wileński stopniem doktora teologii. 

Fakty z życia osobistego

Żył w XVIII-XIX wieku.


Bibliografia

Podmiotowa

  1. Archiwum Polskiej Prowincji Zgromadzenia Księży Misjonarzy św. Wincentego a Paulo, Kraków, I.14, Cathalogus Poloniae sacerdoto[rum] Cong[regationis] Missionis conscriptus 1786 (1715-1784).
  2. Archiwum "Naszej Przeszłości", Kraków 1957, 78/II, A. Schletz, Słownik biograficzny Zgromadzenia Księży Misjonarzy 1651-1951, t. 2 (mps).

Przedmiotowa

  1. Księga pamiątkowa trzechsetlecia Zgromadzenia Księży Misjonarzy (1625-17/IV 1925), Kraków, 1925.
  2. A. Schletz, Współpraca misjonarzy z Komisją Edukacji Narodowej (1773-1794). Przyczynek do historii kultury i oświaty w Polsce, Kraków, 1946.
  3. P. Pawellek, Działalność Księży Misjonarzy domu wileńskiego w Wilnie i na Litwie w dawnej Rzeczypospolitej, Kraków, 1930.
  4. A. Schletz, J. Dukała, Pohl Andrzej (1742-1820), Misjonarze św. Wincentego a Paulo w Polsce (1651-2001), t. 2/1: Biografie, J. Dukała, Kraków, 2001.
  5. S. Janaczek, Pohl Andrzej (1742-1820), Polski słownik biograficzny, t. 27, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź, 1983.

I RP edu

O projekcie

Projekt „Społeczne i kulturowe uwarunkowania edukacji w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku” (nr rejestracyjny 2bH 15 0122 83), realizowany przez Polskie Towarzystwo Historyczne w ramach programu „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2016–2019, ma na celu ukazanie idei edukacyjnych i programów kształcenia oraz instytucji związanych z edukacją w kontekście przemian społecznych i kulturowych dokonujących się w Europie i Rzeczypospolitej doby nowożytnej.

© 2024 Polskie Towarzystwo Historyczne. Wykonanie ecomme.pl