EDUKACJA RZECZPOSPOLITEJ OD XVI DO XVIII WIEKU

Anna Katarzyna Radziwiłłowa

Ur. 23.09.1676
Zm. 23.12.1746 Biała

Dane rodziców

Hieronim Sanguszko (1651–1684/1685)

Konstancja Sapieha (1651–1691)

Wychowanie i wykształcenie

W młodym wieku pobierała nauki na warszawskich pensjach zakonnych dla panien z domów magnackich i szlacheckich. Najpierw u wizytek, a później u sakramentek. Następnie przebywała na dworze królowej Marii Kazimiery Sobieskiej.

Etapy kariery dot. edukacji

Po śmierci męża kanclerza litewskiego Karola Stanisława Radziwiłła (zm. 1719) zajęła się całokształtem spraw związanych z edukacją synów. Dbała o staranność w nauce swego starszego syna Michała Kazimierza Radziwiłła „Rybeńki”, napominając go listownie o pilność i rzetelność. Zabiegi przyniosły jedynie połowiczne skutki. Przed wyjazdem w podróż zagraniczną w 1721 roku przygotowała szereg rozporządzeń i wskazówek przeznaczonych do stosowania przez jego guwernera księdza Samuela Kazimierza Szwykowskiego. Również edukacja drugiego z synów – Hieronima Floriana bardzo zaprzątała uwagę matki, która szukała dla niego odpowiednich guwernerów, m.in. jezuitę Jana Poszakowskiego. Przed wyjazdem za granicę Hieronim Florian otrzymał od matki w 1733 roku instrukcję na temat nauki i właściwego zachowania podczas wojażu matrymonialno-edukacyjnego („Instrukcyja synowi memu Hieronimowi dziecię Radziwiłłowe”). Podczas trwania podróży matka prowadziła regularną korespondencję z młodszym synem, przesyłając mu kolejne wskazówki wychowawcze i wzywając go do posłuszeństwa guwernerowi. Druga instrukcja została przeznaczona dla jego guwernera, księdza Kazimierza de Latour – „Informacyja Jego Mości księdzu Latourowi, archidiakonowi białostockiemu, gubernatorowi syna mego Hieronima, jadącego do cudzych krajów, dana”.

Fakty z życia osobistego

Żyła w XVII-XVIII wieku.


Bibliografia

Podmiotowa

  1. Archiwum Główne Akt Dawnych, Warszawa, Archiwum Radziwiłłów, dz. XI, sygn. 136, Anna Katarzyna z Sanguszków Radziwiłłowa, Instrukcja Anny Radziwiłłowej..
  2. Archiwum Główne Akt Dawnych, Warszawa, Archiwum Radziwiłłów, dz. IV, sygn. 246, Anna Katarzyna z Sanguszków Radziwiłłowa, Listy.
  3. Anna Katarzyna z Sanguszków Radziwiłłowa, Anna z Sanguszków Radziwiłłowa, Uwagi i napomnienia w związku z wyjazdem syna Hieronima Floriana Radziwiłła za granicę (1733), [w:] Przestrogi i nauki dla dzieci. Instrukcje rodzicielskie (XVIII w.), wstępem i objaśnieniami opatrzyły M. E. Kowalczyk i D. Żołądź-Strzelczyk, Wrocław, 2017.

Przedmiotowa

  1. W. Karkucińska, Anna z Sanguszków Radziwiłłowa (1676-1746). Działalność gospodarcza i mecenat, Warszawa, 2000.
  2. A. Sajkowski, Od Sierotki do Rybeńki. IV kręgu radziwiłłowskiego mecenatu, Poznań, 1960.
  3. K. Stojek-Sawicka, Duchowni katoliccy w roli prywatnych nauczycieli i wychowawców na dworze Radziwiłłów nieświeskich w XVIII wieku, Rozprawy z Dziejów Oświaty, t. 45, 2006.

I RP edu

O projekcie

Projekt „Społeczne i kulturowe uwarunkowania edukacji w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku” (nr rejestracyjny 2bH 15 0122 83), realizowany przez Polskie Towarzystwo Historyczne w ramach programu „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2016–2019, ma na celu ukazanie idei edukacyjnych i programów kształcenia oraz instytucji związanych z edukacją w kontekście przemian społecznych i kulturowych dokonujących się w Europie i Rzeczypospolitej doby nowożytnej.

© 2024 Polskie Towarzystwo Historyczne. Wykonanie ecomme.pl