EDUKACJA RZECZPOSPOLITEJ OD XVI DO XVIII WIEKU

Kajetan Sołtyk

Ur. 02.08.1715 Borowa
Zm. 30.07.1788 Kielce

Dane rodziców

Józef Sołtyk

Konstancja Drzewicka

Wychowanie i wykształcenie

Zapewne początkowe nauki pobierał podczas pobytu na dworze prymasa Teodora Potockiego. Uczył się w którymś z kolegiów jezuickich. Niższe święcenia otrzymał w seminarium misjonarzy w Łowiczu. W 1735 roku wyjechał na studia zagraniczne do rzymskiej Sapienzy. Tam uzyskał doktorat obojga praw w 1738 roku. Tam też otrzymał wyższe święcenia. Nosił się z zamiarem zwiedzania Francji, co jednak utrudniały znaczne kłopoty finansowe.

Etapy kariery dot. edukacji

Był autorem dwóch instrukcji wychowawczych, które sporządził dla swoich krewnych. W 1765 roku zredagował wskazówki dla swego bratanka Michała Sołtyka, wówczas kantora krakowskiego, wyjeżdżającego na studia teologiczne do Italii. Ta obszerna instrukcja, składająca się aż z 24 punktów, bardzo precyzyjnie określała tryb życia i studiów Michała Sołtyka. Jego opiekun wyznaczał dokładne itinerarium, a także udzielał mnóstwa wskazówek szczegółowych odnośnie do tego, z kim spośród cudzoziemców i rodaków jego podopieczny powinien się spotkać na poszczególnych etapach podróży, a kogo unikać. Instrukcja zawiera również szereg wskazań dotyczących życia codziennego, lektur oraz nauki i ogólnie właściwej konduity. Druga z instrukcji została napisana w 1771 roku, a zatem w czasie, gdy Kajetan przebywał na zesłaniu w Kałudze. Instrukcja również dotyczyła jego bratanka, przyszłego podstolego koronnego Stanisława Sołtyka. Otrzymał on od swego stryja precyzyjne wskazówki względem porządku podróży edukacyjnej, którą kontynuował po krajach europejskich w latach 1771-1773, wojażując dalej po Italii, Francji i Niderlandach. Bardzo wiele miejsca zajmowało w tych pouczeniach zagadnienie kultywowania gorliwej pobożności i wystrzegania się błędów doktrynalnych, np. przez czytanie niewłaściwych książek. W ogóle instrukcja ma charakter w przeważającej mierze moralizatorski i zwraca przede wszystkim uwagę na kształtowanie cnót przez modlitwę, stałą łączność z Bogiem i poprzestawanie tylko z towarzystwem odpowiednich osób. Nakazuje również strzec się wszelkich występków, pijaństwa, hazardu i rozpusty, polecając bezwzględne posłuszeństwo punktom instrukcji oraz przydzielonemu preceptorowi.

Fakty z życia osobistego

Wywodził się z bogatej rodziny szlacheckiej. 

Był biskupem krakowskim.

Żył w XVIII wieku.


Bibliografia

Podmiotowa

  1. Kajetan Sołtyk, Instrukcja księdzu kantorowi krakowskiemu (1765), [w:] Przestrogi i nauki dla dzieci. Instrukcje rodzicielskie (XVIII w.), wstępem i objaśnieniami opatrzyły M. E. Kowalczyk i D. Żołądź-Strzelczyk, Wrocław, 2017.
  2. Kajetan Sołtyk, Instrukcja dla synowca (1771), [w:] Przestrogi i nauki dla dzieci. Instrukcje rodzicielskie (XVIII w.), wstępem i objaśnieniami opatrzyły M. E. Kowalczyk i D. Żołądź-Strzelczyk, Wrocław, 2017.

I RP edu

O projekcie

Projekt „Społeczne i kulturowe uwarunkowania edukacji w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku” (nr rejestracyjny 2bH 15 0122 83), realizowany przez Polskie Towarzystwo Historyczne w ramach programu „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2016–2019, ma na celu ukazanie idei edukacyjnych i programów kształcenia oraz instytucji związanych z edukacją w kontekście przemian społecznych i kulturowych dokonujących się w Europie i Rzeczypospolitej doby nowożytnej.

© 2024 Polskie Towarzystwo Historyczne. Wykonanie ecomme.pl