Bartłomiej Szyszkowski (zm. ok. 1568)
Anna Skarszewska (zm. ok. 1584)
Kształcił się początkowo w kolegium jezuickim w Pułtusku. Opiekę nad nim sprawował krewny ze strony matki, biskup płocki, a później krakowski Piotr Myszkowski. Dzięki jego protekcji Szyszkowski kontynuował naukę w kraju i za granicą. Po przyjęciu niższych święceń Myszkowski nadał mu w 1577 roku probostwo w Jaworznie, w diecezji krakowskiej.
Od 1578 roku przebywał na dworze Myszkowskiego w Krakowie, pełniąc tam urząd jego kanclerza. Studiował wówczas również przez rok na Akademii Krakowskiej (w metryce uniwersyteckiej brakuje jego wpisu).
Najdłuższym potwierdzonym etapem jego edukacji były studia i pobyt w Italii trwające aż siedem lat (1579-1586). Studiował wtedy teologię, retorykę i prawo w jezuickiej uczelni Collegium Romanum. W gronie jego nauczycieli znajdowali się znakomici przedstawiciele nauki oraz znawcy katolickiej teologii i prawa kanonicznego, m.in. Robert Bellarmin i Aldo Manucjusz Młodszy, który wychwalał cnoty Szyszkowskiego, poświęcając mu dużo miejsca w swojej dedykacji załączonej do dzieła ofiarowanego królowi Stefanowi Batoremu. W trakcie studiów w Italii pełnił funkcję moderatora i rektora Sodalicji Mariańskiej studentów filozofii. Został również jednym z prowizorów w czasie budowy hospicjum przy polskim kościele św. Stanisława. Wziął również udział w publicznej, teologiczno-prawnej dyspucie z Marcinem Kołackim zorganizowanej przez Stanisława Reszkę. Przebywał także w Padwie i Bolonii, utrzymując bliskie i zażyłe kontakty z tamtejszymi humanistami (w niezrealizowanych zamierzeniach miał być wydawcą ich dzieł). Swoją edukację uwieńczył uzyskaniem tytułu doktora obojga praw (posługiwał się nim w 1588 roku) być może jeszcze podczas studiów w Italii.
W 1629 roku napisał instrukcję wychowawczą dla książąt Zasławskich, synów Aleksandra. Wskazówki odnoszące się do wychowania ptrzede wszystkim najstarszego syna Władysława Dominika Ostrogskiego-Zasławskiego (1616-1656) oraz jego dwóch braci (Konstantego Aleksandra oraz Janusza Izydora Ostrogskich-Zasławskich) powstały jako wynik zaangażowania biskupa Szyszkowskiego w sprawy ordynacji ostrogskiej. W 1621 roku Szyszkowski został jednym z prawnych opiekunów pierwszego ordynata ostrogskiego Władysława Dominika Ostrogskiego-Zasławskiego. W imieniu małoletniego Władysława ordynacją zarządzał wówczas jego ojciec Aleksander. Moment spisania instrukcji nie był przypadkowy. Został on podyktowany przez problemy z obsadzeniem funkcji nadzorcy sług i jednocześnie wychowawcy młodych książąt Zasławskich, a w szczególności ordynata Władysława Dominika. Instrukcja była skierowana do najbliższych krewnych młodzieńców - ich ojca kasztelana wołyńskiego Aleksandra Zasławskiego i dziada wojewody podlaskiego Janusza Zasławskiego. Trudno ocenić skuteczność postulatów Szyszkowskiego, gdyż obydwaj adresaci zmarli jeszcze w roku zredagowania instrukcji, krótko po jej otrzymaniu.
Treść instrukcji stanowią przede wszystkim wskazania natury moralnej i wychowawczej mające zapewnić właściwą formację religijną i praktyczną młodego księcia oraz we właściwy sposób przygotwać go do objęcia w przyszłości urzędu ordynata. Sporo miejsca zajęły również kwestie wyznaczenia odpowiedniego wychowawcy stale przebywającego przy boku Władysława Dominika Ostrogskiego-Zasławskiego. Wyznaczony przez biskupa Szyszkowskiego wychowawca Jahodyński został bowiem usunięty ze stanowiska w wyniku knowań jednego z dworzan Zasławskich, który według relacji biskupa miał zgubny wpływ na wychowanie młodego magnata z racji swojej niekompetencji oraz złej woli i prywaty. Dlatego głównym motywem instrukcji jest domaganie się zwiększenia nadzoru nad postępowaniem wychowawcy, a jednocześnie starszego sługi (Minockiego) i zapobieżenie ewentualnym nadużyciom z jego strony. Biskup oskarżał go bowiem o ciężkie przewinienia, wśród których znalazło się również usiłowanie zabójstwa wyznaczonego przez niego wychowawcy Jahodynskiego oraz skłonność do niegospodarności i malwersacji finansowych. W swoich zaleceniach Szyszkowski zwracał również uwagę na problemy zdrowotne Władysława Dominika związane z niezdrowym trybem życia, wobec czego doradzał stosowanie odpowiedniej diety. W związku z rychłą śmiercią biskup Szyszkowski stracił dalszy wpływ na wychowanie Władysława Dominika Ostrogskiego-Zasławskiego. Jednak w ostatnich momentach swego życia udało mu się nakłonić Jana Innocentego Petrycego, profesora Akademii Krakowskiej, do napisania traktatu pedagogicznego przeznaczonego dla jego podopiecznego, który ukazał się już jednak po śmierci biskupa.
W czasie sprawowania urzędów biskupich w Płocku i Krakowie poczynił liczne fundacje edukacyjne, m.in. erygował szkołę przy płockiej kolegiacie. Sprowadził jezuitów do tego miasta. Na rzecz planowanego kolegium (zaczęło swoją działalność już po objęciu przez niego biskupstwa krakowskiego) przeznaczył kilka donacji dóbr, w tym także swój księgozbiór.
Był kanonikiem krakowskim, sandomierskim i warmińskim, jednym z wybitniejszych ludzi Kościoła potrydenckiego w Polsce. Od 1604 roku był biskupem łuckim, a następnie płockim (1607/1608) i krakowskim (od 1616). Był zwolennikiem jezuitów. W 1590 roku bronił ich dobrego imienia naruszonego oskarżeniami zawartymi w filipice "Equitis Poloni".
Żył w XVI-XVII wieku.
I RP edu
Projekt „Społeczne i kulturowe uwarunkowania edukacji w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku” (nr rejestracyjny 2bH 15 0122 83), realizowany przez Polskie Towarzystwo Historyczne w ramach programu „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2016–2019, ma na celu ukazanie idei edukacyjnych i programów kształcenia oraz instytucji związanych z edukacją w kontekście przemian społecznych i kulturowych dokonujących się w Europie i Rzeczypospolitej doby nowożytnej.