EDUKACJA RZECZPOSPOLITEJ OD XVI DO XVIII WIEKU

Adrian Miaskowski

Ur. 25.12.1657 Wielkopolska
Zm. 28.02.1737 Kraków

Dane rodziców

Franciszek Kazimierz Miaskowski

Florentyna z d. Wierusz Kowalska 

Wychowanie i wykształcenie

Do zakonu jezuitów wstąpił 4 grudnia 1672 roku w Krakowie, księdzem został w 1685 roku w Poznaniu.

Etapy kariery dot. edukacji

Był profesorem matematyki w Kaliszu (1679-1682 i 1686-1688) oraz Poznaniu (1682-1683 i 1688-1690), filozofii w Poznaniu (1688-1690) i Kaliszu (1690-1693) oraz teologii dogmatycznej w Krakowie (1694-1702).

Pełnił liczne funkcje: sekretarza prowincjała (1702-1703), rektora w Poznaniu (1703-1706) i Krakowie (1706-1708), prowincjała (1708-1712), ponownie rektora w Poznaniu (1712-1717), Jarosławiu (św. Jana) (1717-1721) i Krakowie (św. Piotra) (1721-1726), prepozyta domu profesów w Krakowie (1726-1730), prefekta studiów w Poznaniu (1730-1733) i Krakowie (1735-1737).

Napisał podręcznik filozofii: "Introductio in universam Aristotelis philosophiam seu dialectica" (Sd 1720), kilka dzieł teologicznych: "Deus in essentia unus, in personis trinus" (Praga 1723), "Deus Homo seu Incarnatio Verbi Divini et excellentia [...] Virginis Mariae" (Praga 1728), "Angeli theologicae propugnati" (Pz 1730), "Tractatus de fine ultimo et beatitudine creaturae rationalis" (Pz 1731) i "Tractatus theologicus de actibus humanis "(Sd 1742) oraz dwa dziełka o tematyce rekolekcyjnej: "Expedita salutis via per Exercitia spiritualia" (Sd 1718) i "Nieomylna do zbawienia droga w Ćwiczeniach duchownych pokazana" (Sd 1719).

Pokazał się jako dobry administrator, jako rektor przygotował materiał do budowy gmachu kolegium w Poznaniu, a jako prowincjał wydał w 1711 roku ordynację w sprawie studiów humanistycznych i kaznodziejskich. Należał do grona jezuitów, którzy dostrzegali potrzebę naprawy szkół zakonu. Jako prowincjał w memoriale z 26 marca 1711 roku z niepokojem stwierdził: „Dzisiaj obniżył się szacunek dla zawodu nauczycielskiego; chociaż nie brak nam ludzi zdolnych i wybitnych, także i w naukach humanistycznych, to jednak większość ojców raczej ubiega się o zajęcia rozrywające, głośne, o prace na dworach magnatów, o znajomości i przyjaźnie z nimi, albo o katedry filozofii, by na nich uprawiać przesadną spekulację”. W memoriale Miaskowskiego zwraca uwagę nie tylko krytyka przejawów zeświecczenia życia zakonnego i „przesadnej spekulacji” w nauczaniu filozofii, lecz także nagana nadmiernej zażyłości jezuitów z magnatami. W trosce o podniesienie poziomu szkół prowincji polskiej wzywał przełożonych kolegiów, by otoczyli opieką nauczycieli, zalecając im ordynację studiów humanistycznych - "Catalogus praelectionum in Scholis S.J. Provinciae Polonae". Program ten, wydany również 26 marca 1711 roku, nie usamodzielniał historii, poszerzał natomiast kanon lektur podany w "Ratio studiorum" z 1599 roku, wymieniając: "Bukoliki" i "Georgiki" Wergiliusza, "De bello civili" i "De bello gallico" Cezara, "Coniuratio Catilinae" Salustiusza, "De rebus gestis Alexandri" Kurcjusza, historię Justyna, "Listy z Pontu" Owidiusza, elegie Tibullusa, satyry Juwenalisa i Persjusza, tragedie Seneki, dzieła Tacyta, Liwiusza, Wellejusza Paterkulusa. Z literatury greckiej zalecano teksty ojców Kościoła, Jana Chryzostoma i Grzegorza z Nazjanzu, "Bajki" Ezopa, "Dialogi" Lukiana, ustępy z Teognisa, mowy Izokratesa, wiersze Pitagorasa, teksty Hezjoda; czytano także mowy Demostenesa i Iliadę Homera. Program nie wychodził więc poza szkołę humanistyczną.

Fakty z życia osobistego

Żył w XVII-XVIII wieku.


Bibliografia

Przedmiotowa

  1. S. Bednarski, Upadek i odrodzenie szkół jezuickich w Polsce. Studium z dziejów kultury i szkolnictwa polskiego, Kraków, 1933.

I RP edu

O projekcie

Projekt „Społeczne i kulturowe uwarunkowania edukacji w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku” (nr rejestracyjny 2bH 15 0122 83), realizowany przez Polskie Towarzystwo Historyczne w ramach programu „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2016–2019, ma na celu ukazanie idei edukacyjnych i programów kształcenia oraz instytucji związanych z edukacją w kontekście przemian społecznych i kulturowych dokonujących się w Europie i Rzeczypospolitej doby nowożytnej.

© 2024 Polskie Towarzystwo Historyczne. Wykonanie ecomme.pl