EDUKACJA RZECZPOSPOLITEJ OD XVI DO XVIII WIEKU

Jan Ostroróg

Ur. 15.01.1565
Zm. 01.06.1622

Dane rodziców

Stanisław Ostroróg (1519-1568)

Zofia Tęczyńska

Wychowanie i wykształcenie

Wczesna śmierć ojca (1568) sprawiła, że wychowywała go tylko matka, gorliwa luteranka. Wraz z bratem Mikołajem początkowo pobierał nauki w rodzinnym Grodzisku. W latach 1573–1576 ich nauczycielem był Piotr Artomius.

 

Etapy kariery dot. edukacji

W latach 1578–1579 z bratem Mikołajem przebywał w Altdorfie, a od jesieni 1579 do wiosny 1581 roku w gimnazjum Jana Sturma w Strasburgu. Wówczas ich domowym nauczycielem był Chrystian Francken. W marcu 1581 roku pod opieką Jana Jonasa z Moraw przez Bazyleę (tu gościli u T. Zwingera) i Zurych udali się do Genewy. Mikołaj i Jan immatrykulowali się tu 9 kwietnia.

W czerwcu 1581 roku z nakazu matki wyjechał z Genewy, zostawiając tam brata Mikołaja. Zwiedził Anglię, Francję, dotarł do Italii. Przebywał w Padwie, Weronie. W 1582 roku wrócił do ojczyzny.

Według Kaspra Niesieckiego miał być wychowawcą synów Zygmunta III Wazy, jednak ówczesny stan zdrowia mu na to nie pozwalał. Mógł im jednak udzielać ogólnych porad wychowawczych w kwestiach wojskowych, dworskich i politycznych.

Był autorem instrukcji wychowawczej dla swoich synów udających się na studia zagraniczne, którą wydał drukiem w 1615 roku i zatytułował: "Ad filios admonita epistola contra fraudulentiam scripta editi sub titulo Monita privata Societatis Jesu". Nie chciał, by synowie kształcili się w kolegiach jezuickich i akademiach zagranicznych, bo nauka tam pobierana jest przydatna życiu zakonnemu, on zaś pragnął, by synowie służyli królowi i Rzeczypospolitej. Większą wagę przykładał do praktyki (zwłaszcza politycznej, zdobywanej przez przyglądanie się i informowanie o urządzeniach i stosunkach w obcych krajach) niż do teorii.

Fakty z życia osobistego

Krótko przed majem 1587 roku przeszedł na katolicyzm, składając wyznanie wiary wobec jezuity Stanisława Warszewickiego. Zaprzyjaźnił się z jezuitami Piotrem Skargą (bywał jego spowiednikiem) i Janem Konarskim.

Był fundatorem kościołów katolickich w rodzinnych Grodziskach oraz w innych miejscowościach, inicjatorem ufundowania klasztoru bernardynów w Sokalu w 1599 roku oraz fundatorem kolegium jezuickiego we Lwowie.

W swoim folwarku stosował wzorową uprawę gleby i celową gospodarkę leśną, zakładał liczne browary, gorzelnie, młyny, stawy, pszczelarnie, sady, chmielarnie, a nawet winnicę. Gospodarstwu poświęcił część swych pism.

Żył w XVI-XVII wieku.


Bibliografia

Podmiotowa

  1. J. Ostroróg, Ad filios admonita epistola contra fraudulentiam scripta editi sub titulo Monita privata Societatis Jesu, [w:] Pisma pedagogiczne polskiego Odrodzenia, wyd. J. Skoczek, Wrocław, 1956.

Przedmiotowa

  1. H. Barycz, Z dziejów polskich wędrówek za granicę, Warszawa, 1969.
  2. J. Skoczek, Wychowanie Wazów, Lwów, 1937.
  3. W. Dworzaczek, Ostroróg Jan h. Nałęcz, Polski Słownik Biograficzny, t. 24 z. 3, Wrocław, 1979.

I RP edu

O projekcie

Projekt „Społeczne i kulturowe uwarunkowania edukacji w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku” (nr rejestracyjny 2bH 15 0122 83), realizowany przez Polskie Towarzystwo Historyczne w ramach programu „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2016–2019, ma na celu ukazanie idei edukacyjnych i programów kształcenia oraz instytucji związanych z edukacją w kontekście przemian społecznych i kulturowych dokonujących się w Europie i Rzeczypospolitej doby nowożytnej.

© 2024 Polskie Towarzystwo Historyczne. Wykonanie ecomme.pl