EDUKACJA RZECZPOSPOLITEJ OD XVI DO XVIII WIEKU

Izabela Plater

Ur. 1752
Zm. 07.06.1813

Dane rodziców

Jan Jędrzej Borcha (zm. 1780)

Ludwika z Zyberków (zm. 1788)

Wychowanie i wykształcenie

Etapy kariery dot. edukacji

Była pierwszą w kraju redaktorką czasopisma dla dzieci „Przyjaciel Dzieci". Jego właściwym twórcą był niemiecki pisarz i pedagog Christian Feliks Weiss, a ona zajmowała się redakcją i tłumaczeniem dzieła, przy czym pomagał jej mąż oraz synowie. Platerowie zamierzali przygotować do druku wszystkie 12 tomów czasopisma, czego nie udało się ostatecznie dokonać, i w latach 1789-1792 w warszawskiej drukarni misjonarzy wydano pięć tomów. Skierowane do dzieci od piątego roku życia i do młodzieży czasopismo za cel obrało sobie przekazanie wiedzy w sposób ciekawy i dostosowany do wieku czytelników. Wpajało zasady etyki, uczyło religii, geografii, historii, poezji  i historii naturalnej. Oprócz prac nad "Przyjacielem" na własny koszt pomagała kształcącej się szlachcie (m.in. Kazimierzowi Jelskiemu), a także ufundowała w Daugieliszkach kościół.

Fakty z życia osobistego

Była żoną Kazimierza Konstantego Platera (1749–1807), starosty inflanckiego, kasztelana trockiego i pisarza politycznego. Para wzięła ślub 3 kwietnia 1773 roku w Warszawie i doczekała się czterech córek, które zmarły w dzieciństwie, i siedmiu synów: Ludwika Augusta, Jana, Michała, Konstantego, Kazimierza, Stanisława i Henryka.

Żyła w XVIII-XIX wieku.


Bibliografia

Podmiotowa

  1. Przyjaciel Dzieci. Dzieło tygodniowe oryginalne w języku niemieckim przez pana Weissa wydane. Przez JJ.PP.L.J.M.K.K.PPlrów i K.B. przetłumaczone, Warszawa, 1789-1792.

Przedmiotowa

  1. G. Manteuffel, Cywilizacja, literatura i sztuka w dawnej kolonii zachodniej nad Bałtykiem, Kraków, 1879.
  2. B.E. Łaszewska-Radwańska, "Przyjaciel Dzieci" Christiana Feliksa Weissego. Zagadnienia autorstwa, przekładu i wydania polskiego z lat 1789-1792, Acta Universitatis Wratislaviensis. Bibliotekoznawstwo, nr 21, 1998.
  3. Z. Zielińska, Plater (Broel-Plater) Kazimierz Konstanty, Polski Słownik Biograficzny, t. 26, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź, 1981.
  4. W. Konopczyński, Borch Jan Jędrzej Józef, Polski Słownik Biograficzny, t. 2, Kraków, 1936.
  5. B.E. Łaszewska, "Przyjaciel Dzieci" Christiana Feliksa Weissego - przekład polski czasopisma w edycji warszawskiej z lat 1789-1792, [w:] Młody czytelnik w świecie książki, biblioteki i informacji, red. K. Heska-Kwaśniewicz, I. Socha, Katowice, 1996.

I RP edu

O projekcie

Projekt „Społeczne i kulturowe uwarunkowania edukacji w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku” (nr rejestracyjny 2bH 15 0122 83), realizowany przez Polskie Towarzystwo Historyczne w ramach programu „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2016–2019, ma na celu ukazanie idei edukacyjnych i programów kształcenia oraz instytucji związanych z edukacją w kontekście przemian społecznych i kulturowych dokonujących się w Europie i Rzeczypospolitej doby nowożytnej.

© 2024 Polskie Towarzystwo Historyczne. Wykonanie ecomme.pl