Adam Adamandy Kochański
Ur.
05.08.1631
Ziemia dobrzyńska
Zm.
17.05.1700
Cieplice (Czechy)
Dane rodziców
Brak danych.
Wychowanie i wykształcenie
Do Towarzystwa Jezusowego wstąpił 24 sierpnia 1652 roku w Wilnie.
Początkowo uczył się w kolegium jezuickim w Toruniu, potem odbył studia filozoficzne na Akademii Wileńskiej w 1654 roku. Studiował tam do 1655 roku, ale podczas wojen szwedzkich opuścił kraj i ukończył kurs filozofii w Molsheim (1656-1658). Studiował potem teologię w Moguncji (1661-1664).
Etapy kariery dot. edukacji
Dość szybko okazał swój talent do przedmiotów ścisłych, w szczególności do matematyki, którą wykładał w kolegiach jezuickich całej Europy: w Moguncji (1657-1664), w Bambergu (1665-1666), we Florencji (1666-1670), na Uniwersytecie Karola-Ferdynanda w Pradze (1670-1672), na Akademii w Ołomuńcu (1672-1676), we Wrocławiu (1676-1679) oraz w Wilnie (1679).
Po powrocie do kraju wykładał matematykę w Warszawie (1680-1695) oraz został dworskim matematykiem, bibliotekarzem, zegarmistrzem oraz kapelanem króla Jana III Sobieskiego (1680-1697). Został także nauczycielem królewicza Jakuba, a następnie Aleksandra i Konstantego Sobieskich.
Był pierwszym polskim matematykiem, który poznał zasady rachunku różniczkowego i całkowego. Jego europejska sława matematyczna przyniosła mu uznanie oraz szacunek Jana Heweliusza oraz Gottfrieda Wilhelma Leibniza, z którymi żywo korespondował.
Fakty z życia osobistego
Żył w XVII wieku.
Bibliografia
Podmiotowa
- Adam Adamandy Kochański, Analecta mathematica, wyd. przy: K. Schott Cursus mathematicus, Würzburg, 1661.
- Adam Adamandy Kochański, Mirabilia chronometrica, wyd. jako IX księga dzieła K. Schotta, Technica curiosa sive Mirabilia artis, Moguncja.
- Adam Adamandy Kochański, (Solutio theorematum...; Consideratio speciminis Libri de momentis gravium authore J. F. V. Lucensi; Considerationes et observationes physico-mathematicae circa diurnam telluris vertiginem...; Grammicae rationes cyclometricae ad usus mechanicos; Novum genus perpendiculi pro horologii rotatis...; Considerationes quaedam circa quadrata et cubos magicos, nec non aliquos problemata...; Mensurae universales magnitudinum ac temporum; Mercurii in sole anno 1690... visi observationes, wyd. Acta Eruditorum, Lipsk, 1681-1696.
- Adam Adamandy Kochański, Observationes Cyclometricae ad facilitandam Praxin accomodatae, wyd. Acta Eruditorum, Lipsk, 1685.
- Adam Adamandy Kochański, Analecta Mathematica, sive theoreses mechanicae novae. De natura machinarum fundamentalium, et novo motionum machinalium principio universali ut unico, nec non de motus artificiali perpetui possibilitate., Bamberg, 1677.
- Korespondencja Kochańskiego i Leibniza, wyd. S. Dickstein, Prace Matematyczno-Fizyczne, t. 12 (1901) – t. 13 (1902).
- S. Dobrzycki, Deux lettres inédites de Leibniz à Kochański, Organon 4, 1967.
- A. Siemiginowska, Correspondance entre Kochański et Hevelius, Organon 14, 1978.
Przedmiotowa
- L. Stein, Leibniz und Spinoza. Ein Beitrag zur Entwickelungsgeschichte der Leibnizischen Philosophie, Lipsk, 1890.
- M. Krajewski, Dobrzyński słownik biograficzny, Włocławek, 2002.
- I. Čornejová, A. Fechtnerová, Životopisný slovník pražské univerzity. Filozofická a teologická fakulta 1654–1773, Praha, 1986.
- E. Elter, Adam Kochański T. J. najwybitniejszy przedstawiciel Polski na europejskim terenie naukowym u schyłku XVII w., Rzym, 1954.
- S. Domoradzki, Z. Pawlikowska-Brożek, D. Węglowska, Słownik biograficzny matematyków polskich, Tarnobrzeg, 2003.
- B. Lisiak, Adam Adamandy Kochański (1631-1700). Studium z dziejów filozofii i nauki w Polsce XVII wieku, Kraków, 2005.
- Z. Pawlikowska-Brożek, Adam Adamandy Kochański i jego prace matematyczne, Wiadomości Matematyczne, 11, 1969.
- D. Döring, Der Briefwechsel zwischen Gottfried Kirch und Adam A. Kochański 1680 bis 1694. Ein Beitrag zur Astronomiegeschichte in Leipzig und zu den deutsch-polnischen Wissenchafts beziehungen, Berlin, 1997.
- J. Dianni, Kochański Adam Adamandy, Polski Słownik Biograficzny, t. 13, Wrocław, 1967-1968, s. 131-133.