EDUKACJA RZECZPOSPOLITEJ OD XVI DO XVIII WIEKU

Adam Adamandy Kochański

Ur. 05.08.1631 Ziemia dobrzyńska
Zm. 17.05.1700 Cieplice (Czechy)

Dane rodziców

Brak danych.

Wychowanie i wykształcenie

Do Towarzystwa Jezusowego wstąpił 24 sierpnia 1652 roku w Wilnie.

Początkowo uczył się w kolegium jezuickim w Toruniu, potem odbył studia filozoficzne na Akademii Wileńskiej w 1654 roku. Studiował tam do 1655 roku, ale podczas wojen szwedzkich opuścił kraj i ukończył kurs filozofii w Molsheim (1656-1658). Studiował potem teologię w Moguncji (1661-1664). 

Etapy kariery dot. edukacji

Dość szybko okazał swój talent do przedmiotów ścisłych, w szczególności do matematyki, którą wykładał w kolegiach jezuickich całej Europy: w Moguncji (1657-1664), w Bambergu (1665-1666), we Florencji (1666-1670), na Uniwersytecie Karola-Ferdynanda w Pradze (1670-1672), na Akademii w Ołomuńcu (1672-1676), we Wrocławiu (1676-1679) oraz w Wilnie (1679).

Po powrocie do kraju wykładał matematykę w Warszawie (1680-1695) oraz został dworskim matematykiem, bibliotekarzem, zegarmistrzem oraz kapelanem króla Jana III Sobieskiego (1680-1697). Został także nauczycielem królewicza Jakuba, a następnie Aleksandra i Konstantego Sobieskich.

Był pierwszym polskim matematykiem, który poznał zasady rachunku różniczkowego i całkowego. Jego europejska sława matematyczna przyniosła mu uznanie oraz szacunek Jana Heweliusza oraz Gottfrieda Wilhelma Leibniza, z którymi żywo korespondował. 

Fakty z życia osobistego

Żył w XVII wieku.

 


Bibliografia

Podmiotowa

  1. Adam Adamandy Kochański, Analecta mathematica, wyd. przy: K. Schott Cursus mathematicus, Würzburg, 1661.
  2. Adam Adamandy Kochański, Mirabilia chronometrica, wyd. jako IX księga dzieła K. Schotta, Technica curiosa sive Mirabilia artis, Moguncja.
  3. Adam Adamandy Kochański, (Solutio theorematum...; Consideratio speciminis Libri de momentis gravium authore J. F. V. Lucensi; Considerationes et observationes physico-mathematicae circa diurnam telluris vertiginem...; Grammicae rationes cyclometricae ad usus mechanicos; Novum genus perpendiculi pro horologii rotatis...; Considerationes quaedam circa quadrata et cubos magicos, nec non aliquos problemata...; Mensurae universales magnitudinum ac temporum; Mercurii in sole anno 1690... visi observationes, wyd. Acta Eruditorum, Lipsk, 1681-1696.
  4. Adam Adamandy Kochański, Observationes Cyclometricae ad facilitandam Praxin accomodatae, wyd. Acta Eruditorum, Lipsk, 1685.
  5. Adam Adamandy Kochański, Analecta Mathematica, sive theoreses mechanicae novae. De natura machinarum fundamentalium, et novo motionum machinalium principio universali ut unico, nec non de motus artificiali perpetui possibilitate., Bamberg, 1677.
  6. Korespondencja Kochańskiego i Leibniza, wyd. S. Dickstein, Prace Matematyczno-Fizyczne, t. 12 (1901) – t. 13 (1902).
  7. S. Dobrzycki, Deux lettres inédites de Leibniz à Kochański, Organon 4, 1967.
  8. A. Siemiginowska, Correspondance entre Kochański et Hevelius, Organon 14, 1978.

Przedmiotowa

  1. L. Stein, Leibniz und Spinoza. Ein Beitrag zur Entwickelungsgeschichte der Leibnizischen Philosophie, Lipsk, 1890.
  2. M. Krajewski, Dobrzyński słownik biograficzny, Włocławek, 2002.
  3. I. Čornejová, A. Fechtnerová, Životopisný slovník pražské univerzity. Filozofická a teologická fakulta 1654–1773, Praha, 1986.
  4. E. Elter, Adam Kochański T. J. najwybitniejszy przedstawiciel Polski na europejskim terenie naukowym u schyłku XVII w., Rzym, 1954.
  5. S. Domoradzki, Z. Pawlikowska-Brożek, D. Węglowska, Słownik biograficzny matematyków polskich, Tarnobrzeg, 2003.
  6. B. Lisiak, Adam Adamandy Kochański (1631-1700). Studium z dziejów filozofii i nauki w Polsce XVII wieku, Kraków, 2005.
  7. Z. Pawlikowska-Brożek, Adam Adamandy Kochański i jego prace matematyczne, Wiadomości Matematyczne, 11, 1969.
  8. D. Döring, Der Briefwechsel zwischen Gottfried Kirch und Adam A. Kochański 1680 bis 1694. Ein Beitrag zur Astronomiegeschichte in Leipzig und zu den deutsch-polnischen Wissenchafts beziehungen, Berlin, 1997.
  9. J. Dianni, Kochański Adam Adamandy, Polski Słownik Biograficzny, t. 13, Wrocław, 1967-1968, s. 131-133.

I RP edu

O projekcie

Projekt „Społeczne i kulturowe uwarunkowania edukacji w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku” (nr rejestracyjny 2bH 15 0122 83), realizowany przez Polskie Towarzystwo Historyczne w ramach programu „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2016–2019, ma na celu ukazanie idei edukacyjnych i programów kształcenia oraz instytucji związanych z edukacją w kontekście przemian społecznych i kulturowych dokonujących się w Europie i Rzeczypospolitej doby nowożytnej.

© 2024 Polskie Towarzystwo Historyczne. Wykonanie ecomme.pl