EDUKACJA RZECZPOSPOLITEJ OD XVI DO XVIII WIEKU

Andrzej Maksymilian Fredro

Ur. 1620
Zm. 15.06.1679 Przemyśl

Dane rodziców

Jerzy Stefan Fredro

Katarzyna Bierecka

Wychowanie i wykształcenie

Odbył studia w Akademii Krakowskiej w 1637 roku.

Etapy kariery dot. edukacji

Był autorem mów sejmowych i pism politycznych, a także dzieł o tematyce militarnej. Problematykę edukacyjną poruszał w wielu opublikowanych przez siebie dziełach. Wiele uwagi poświęcał zagadnieniu zagranicznych podróży edukacyjnych synów polskiej szlachty i magnaterii. Poglądy o dydaktycznej wartości wyjazdów za granicę zawarł m.in. w dziele "Vir Consilii".

Był autorem kilku instrukcji wychowawczych. Z lat sześćdziesiątych XVII wieku pochodzą dwa teksty zawierające wskazówki edukacyjne przeznaczone dla jego synów. W 1660 roku wydano drukiem instrukcję o charakterze ogólnym, skierowaną do jego synów Jana Piotra i Jerzego Bogusława: "Methodus lectionum Georgio Boguslao et Ioanni Petro Paulo filii suis instruendis praescripta", w książce Fredry "Scriptorum seu togae et belli notationum fragmenta" (Gdańsk 1660). Z kolei w 1667 roku powstała druga instrukcja, zatytułowana "Parens filio Georgio Boguslao Fredro Cracovianae Academiae in scholam ituro biennalis studii methodum ac normam praescribit". Była ona przeznaczona konkretnie dla syna Jerzego Bogusława Fredry, jadącego na studia do Krakowa. Z lat 1674-1675 pochodzi następna instrukcja, napisana przez Fredrę, najprawdopodobniej dla Jerzego Dominika i Franciszka Sebastiana Lubomirskich, zatytułowana "Methodus studii".

W rękopisie zachowało się jeszcze jedno dzieło jego autorstwa, pt. „Peregrynacja dwuletnia każdemu Polakowi potrzebna” (została napisana około połowy XVII wieku), zawierająca szczegółowe pouczenia na temat ogólnych zasad i celów podróżowania, a w szczególności wiedzy i umiejętności praktycznych, które należało w jej trakcie zdobywać. Instrukcja wskazywała szczegółowo najbardziej optymalną kolejność miejsc studiów i zwiedzania miast, proponując do wyboru niezwykle obszerne itinerarium (Wiedeń, Bratysława, Praga, Wenecja, Bolonia, Rzym, Neapol, Florencja, Mediolan, Genua, Marsylia, Lyon, Paryż, Bruksela, Antwerpia, Haga, Amsterdam, Breda, Brema, Hamburg, Kopenhaga, Sztokholm, Tallin, Ryga, Gdańsk)  oraz zestaw przedmiotów i umiejętności, które należało kształcić podczas studiów oraz lektury ksiąg i zgłębiania map, a także zajęć sprawnościowych (historia, geografia, kartografia, prawo, fizyka, architektura cywilna i militarna, ćwiczenia rycerskie). Wykształcenie miano uzupełnić lekcjami poglądowymi w różnych manufakturach, w tym zbrojeniowych produkujących zarówno na potrzeby państwa, ludności, przemysłu, jak też instytucje kultury (np. mennice, drukarnie, huty szkła, teatry, wytwórnie gobelinów) oraz wojska (ludwisarnie, wytwórnie prochu itd.). Obszerny program peregrynacji dopuszczał wybór ośrodków oraz opuszczenie niektórych.

Fakty z życia osobistego

Osiągnął wysokie godności urzędnicze. Był kasztelanem lwowskim i wojewodą podolskim.

Ożenił się z Katarzyną z Gidna Gidzińską.

Żył w XVII wieku.


Bibliografia

Podmiotowa

  1. Biblioteka Zakładu Narodowego Ossolińskich, Wrocław, rkps 231, Andrzej Maksymilian Fredro, Instrukcja wychowawcza.
  2. Biblioteka Zakładu Narodowego Ossolińskich, Wrocław, rkps 305, Andrzej Maksymilian Fredro, Instrukcja wychowawcza.
  3. Biblioteka Polska w Paryżu, Paryż, rękopis 215., Andrzej Maksymilian Fredro, Instrukcja wychowawcza.
  4. Biblioteka Jagiellońska, Kraków, rkps 5, Andrzej Maksymilian Fredro, Instrukcja wychowawcza.
  5. Andrzej Maksymilian Fredro, Wskazówki dla synów (1660, 1667), [w:] Ojcowskie synom przestrogi. Instrukcje rodzicielskie (XVI-XVII w.), wstępem i objaśnieniami opatrzyły D. Żołądź-Strzelczyk i M. E. Kowalczyk, Wrocław, 2017.
  6. Andrzej Maksymilian Fredro, Wskazówki dla Lubomirskich (1674–1675), [w:] Ojcowskie synom przestrogi. Instrukcje rodzicielskie (XVI-XVII w.), wstępem i objaśnieniami opatrzyły D. Żołądź-Strzelczyk i M. E. Kowalczyk, Wrocław, 2017.

Przedmiotowa

  1. H. Barycz, Andrzej Maksymilian Fredro wobec zagadnień wychowawczych, Kraków, 1948.

I RP edu

O projekcie

Projekt „Społeczne i kulturowe uwarunkowania edukacji w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku” (nr rejestracyjny 2bH 15 0122 83), realizowany przez Polskie Towarzystwo Historyczne w ramach programu „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2016–2019, ma na celu ukazanie idei edukacyjnych i programów kształcenia oraz instytucji związanych z edukacją w kontekście przemian społecznych i kulturowych dokonujących się w Europie i Rzeczypospolitej doby nowożytnej.

© 2024 Polskie Towarzystwo Historyczne. Wykonanie ecomme.pl