EDUKACJA RZECZPOSPOLITEJ OD XVI DO XVIII WIEKU

Jan Stanisław Jabłonowski

Ur. 1669
Zm. 28.04.1731 Lwów

Dane rodziców

Stanisław Jan Jabłonowski

Marianna Kazanowska

Wychowanie i wykształcenie

Jako ukoronowanie nauk krajowych wyruszył w młodzieńczą podróż edukacyjną. Wraz z bratem Aleksandrem Janem uczył się w Paryżu oraz zwiedzał wiele krajów Europy (Niemcy, Francja, Italia, Hiszpania, Holandia, Anglia), w latach 1682-1688. Jego guwernerami byli wówczas: Jan Michał Kossowicz oraz Szymon Ignacy Gutowski.

Etapy kariery dot. edukacji

Korzystając z własnych bogatych doświadczeń pobytu i edukacji w obcych krajach, sporządził instrukcję wychowawczą dla chorążyca koronnego i starosty buskiego w jednej osobie, Józefa Aleksandra Jabłonowskiego, który był jednocześnie jego bratankiem (był synem Aleksandra Jana Jabłonowskiego, z którym autor instrukcji wspólnie podróżował po Europie przed 40 laty). Józef Aleksander wyjeżdżał w podróż zagraniczną w początkach 1729 roku, a instrukcja została sporządzona nieco wcześniej (1728). W rękopisie zawarto bardzo precyzyjny zarys itinerarium z podaniem kolejności miast, przez które miała prowadzić droga. Tekst instrukcji skupia się głównie na napomnieniach natury wychowawczej. Autor udziela licznych wskazówek dotyczących obracania się we właściwym, zacnym towarzystwie, oraz nawiązywania cennych znajomości. Służyć temu miały również wizyty na dworze królewskim w Wersalu oraz objazd podparyskich rezydencji arystokracji francuskiej. Autor instrukcji precyzował również cele edukacyjne nauki w Paryżu i w ogóle podczas całej podróży zalecając szukanie kontaktów z uczonymi (nie tylko humanistami, lecz także fizykami oraz inżynierami) oraz zwiedzanie obiektów sztuki inżynieryjnej (jak kanały) oraz gabinetów osobliwości. Spośród przedmiotów nauczania położono szczególny nacisk na praktyczną znajomość języka francuskiego oraz szeroki wachlarz nauk humanistycznych i ścisłych: studium historii, geografii, kosmografii, matematyki i ćwiczenia rycerskie (fechtunek, jazda konna), a także taniec i rysunek, nie wyłączając nawet muzyki (gra na wybranym instrumencie muzycznym).  

Fakty z życia osobistego

Żył w XVII-XVIII wieku.


Bibliografia

Podmiotowa

  1. Biblioteka Książąt Czartoryskich, Kraków, rkps 1162, Jan Stanisław Jabłonowski, Instrukcja podróżna.
  2. Lwiwska Nacjonalna Naukowa Biblioteka Ukrajiny imeni Wasyla Stefanyka, Lwów, F. 103, 836, Jan Stanisław Jabłonowski, Instrukcja podróżna.
  3. Jan Stanisław Jabłonowski, Informacyja JM Panu Aleksandrowi Jabłonowskiemu, buskiemu staroście, kochanemu synowcowi memu do cudzych krajów A[nno] 1728, oprac. A. Markiewicz, [w:] Przestrogi i nauki dla dzieci. Instrukcje rodzicielskie (XVIII w.), wstępem i objaśnieniami opatrzyły M. E. Kowalczyk i D. Żołądź-Strzelczyk, Wrocław, 2017.

Przedmiotowa

  1. A. Markiewicz, Instrukcja wojewody ruskiego Jana Stanisława Jabłonowskiego dla wyruszającego w podróż zagraniczną bratanka Józefa Aleksandra Jabłonowskiego z 1728 roku, Studia Historyczne, z. 1(197), 2007.

I RP edu

O projekcie

Projekt „Społeczne i kulturowe uwarunkowania edukacji w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku” (nr rejestracyjny 2bH 15 0122 83), realizowany przez Polskie Towarzystwo Historyczne w ramach programu „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2016–2019, ma na celu ukazanie idei edukacyjnych i programów kształcenia oraz instytucji związanych z edukacją w kontekście przemian społecznych i kulturowych dokonujących się w Europie i Rzeczypospolitej doby nowożytnej.

© 2024 Polskie Towarzystwo Historyczne. Wykonanie ecomme.pl